De Vrije Universiteit gaat samenwerken met Naturalis in een futuristisch gebouw op de Zuidas. Sapiens heet de nieuwe ‘werkplaats voor het antropoceen’. “Het gaat niet alleen om wetenschap, maar om het oplossen van maatschappelijke uitdagingen”, zegt directeur van het Amsterdam Sustainability Institute Philipp Pattberg.
De video op de website is net een reclamefilmpje. Is Sapiens niet gewoon een wetenschappelijk instituut?
“Het is meer dan dat, het heeft aspecten van een instituut én van een museum. Het wordt een soort werkplek van de toekomst, waarin vooral jongere partijen samenkomen: jonge wetenschappers, studenten, jonge mensen bij de overheid, ngo’s en in het bedrijfsleven. Ze gaan in projecten aan de slag om na te denken over de rol van de mens in het antropoceen.”
Naturalis Biodiversity Center en de Vrije Universiteit gaan samenwerken in Sapiens, een museum, laboratorium, creatieve werkplaats en denktank ineen. Jonge mensen uit onder meer wetenschap, overheid, ngo’s en bedrijfsleven, werken in projecten aan oplossingen voor het klimaatprobleem en biodiversiteitscrisis. Er komen ook tentoonstellingen, lezingen en debatten, om mensen te laten nadenken over hun rol op aarde. Sapiens komt op de begane grond en eerste verdieping van het gebouw de Valley, dat momenteel gebouwd wordt. De beoogde opening is in het najaar van 2021.
Nadenken? Dat klinkt toch best wetenschappelijk.
“Wetenschap speelt natuurlijk een belangrijke rol, maar niet alleen. Het is een zoektocht naar hoe we kunnen samenwerken om oplossingen te vinden voor kwesties in de praktijk. Bijvoorbeeld, hoe gaan we om met plasticvervuiling? Hoe kunnen we steden zo vormgeven dat mens en natuur meer in balans komen?”
Hoe moet ik dat voor me zien?
“De precieze invulling staat nog niet vast. Maar er komt een vaste tentoonstelling over het antropoceen en daarnaast wisselende tentoonstellingen en programmering. Het worden een soort live tentoonstellingen, waar de deelnemende partijen samen dingen bouwen. En er zijn workshops en roundtables, waarin mensen in gesprek gaan over wetenschap, praktijk en oplossingen.”
Die aanpak werkt ook echt om maatschappelijke problemen op te lossen?
“Ja. Het samenbrengen van verschillende perspectieven is noodzakelijk voor goede oplossingen. Het gaat om creativiteit en out-of-the-boxdenken. Het bedrijfsleven heeft een heel andere manier van kijken dan een kunstenaar, en die kijkt weer heel anders dan een wetenschapper. Dat is de weg naar de oplossing. Tegelijk is het een living lab: je weet nooit wat eruit komt en niet alles zal iets opleveren. Dat is ook de lol.”
Wat kunnen studenten doen in Sapiens?
“Ze kunnen op verschillende manieren meedoen. Als onderdeel van het onderwijsprogramma A Broader Mind, werken aan projecten, workshops en colleges volgen, of meebeslissen over de thema’s.”
Wanneer opent het?
“De opening is gepland in het najaar van 2021. De financiering is nog niet helemaal rond, en door Covid-19 is het lastiger om partners te vinden, maar ik ben vol vertrouwen dat dat gaat lukken. Ik verwacht het voorlopige groene licht in het najaar en dan gaan we de thema’s en procedures over wie eraan mee kan doen, concreet maken. En dan gaan we van start.”