Verontwaardiging over de affaire Peter Nijkamp/Karima Kourtit krijgt steeds meer weerklank. Dat blijkt uit een aantal brieven die Advalvas in handen heeft gekregen.
Behalve de 84 internationale wetenschappers die in een brief aan het college van bestuur uiting hebben gegeven aan hun ongerustheid over de manier waarop de aanklacht tegen Nijkamp wordt behandeld, heeft een aantal VU-hoogleraren het college eveneens een brief gestuurd. De internationale leescommissie van Nijkamps (voormalige) promovenda Karima Kourtit heeft het college van decanen aangeschreven.
De rector magnificus van de Universiteit Leiden, Carel Stolker, heeft vorige maand in zijn toespraak ter gelegenheid van de Dies Natalis aandacht gevraagd voor de rechten van beschuldigde wetenschappers als Nijkamp, ‘Zeker omdat de enkele aanklacht al een einde kan maken aan iemands wetenschappelijke carrière.’
Veelbelovende jonge wetenschapper
De leescommissie van het proefschrift van econoom Kourtit, wier promotie vorig jaar na een anonieme klacht werd afgeblazen, beklaagt zich over het feit dat ze nooit officieel op de hoogte is gesteld. Ook maakt ze haar ongenoegen kenbaar over het feit dat de aanleiding een anonieme klacht is geweest. ‘In onze academische kringen is het ongebruikelijk beslissingen te nemen op basis van anonieme smaad’, aldus de briefschrijvers onder aanvoering van de Amerikaanse hoogleraar Roger Stough.
De commissie benadrukt verder dat ze het unaniem eens is over de kwaliteit van Kourtits wetenschappelijke werk. ‘Er is geen enkele reden om haar niet te beoordelen als een onafhankelijke onderzoeker’. Ze dringt aan op een snelle afhandeling van de promotieprocedure ‘voor deze veelbelovende jonge wetenschapper’.
‘Plagiaat is wat anders’
Ook een aantal VU-hoogleraren, waaronder informaticahoogleraar Andrew Tanenbaum, heeft het college een brief gestuurd over de gang van zaken. Tanenbaum wil er niks over zeggen, omdat de brief vertrouwelijk is.
De Leidse rector Stolker zet, net als de 84 internationale wetenschappers, vraagtekens bij het begrip ‘zelfplagiaat’. Stolker acht het mogelijk dat Nijkamp te onzorgvuldig is geweest bij het hergebruik van zijn eigen teksten, waarbij coauteurs onvermeld zijn gebleven, maar ‘plagiaat is echt wat anders’.
Stolker erkent eveneens op de noodzaak van heldere regels wat betreft het hergebruik van oude publicaties en data, maar die mogen volgens hem niet met terugwerkende kracht worden toegepast op wetenschappelijk werk uit de tijd dat die regels niet helder waren.
Unfaire procedures
Stolker wijst de VU, zonder haar bij naam te noemen, op haar verantwoordelijkheid als werkgever. ‘Van elke universiteit mag geëist worden dat ze alert is op mogelijke schendingen’, aldus de rector, maar hij wijst ook op de noodzaak van ‘de eerbiediging van de rechten van de aangeklaagde onderzoeker.’
‘Ook universiteiten hebben als goed werkgever een zorgplicht dat hun werknemers niet aan mogelijk unfaire procedures worden blootgesteld.’
Eerder al hekelde Kees Schuyt, voorzitter van het Landelijk Orgaan Wetenschappelijke Integriteit, de handelwijze van de VU inzake Kourtit. Volgens Schuyt had de VU de anonieme klacht tegen Kourtit helemaal niet in behandeling mogen nemen en meer openheid moeten betrachten. ‘Dit is een geheim proces geweest, dat haast gaat lijken op een heksenproces’, aldus Schuyt.
Niet goed geïnformeerd
Kritiek op de briefschrijvers is er ook. NRC-journalist Frank van Kolfschooten, een van de journalisten die het onzorgvuldige brongebruik van Nijkamp aan het licht brachten, vindt dat de briefschrijvers zich niet goed hebben geïnformeerd, zo schrijft hij op zijn blog.
‘Als ze zich goed zouden hebben geïnformeerd zouden ze hebben geweten dat er in het geval van het onderzoek naar Nijkamp helemaal geen sprake is van een anonieme klacht, laat staan “in malice”’, aldus Van Kolfschooten. ‘Ook zouden ze dan hebben geweten dat de discussie niet gaat over recyclen van grijze literatuur, maar over zonder enige verwijzing recyclen van teksten uit eerder gepubliceerd regulier eigen werk’.
Het college van bestuur van de VU heeft nog niet gereageerd.