Een pittige stelling over de islam hoort in het Kieskompas, want daar heeft iedereen een mening over, zegt politicoloog André Krouwel, wiens Kieskompas sinds gisteren weer online staat. En BIJ1 zal beter haar best moeten doen om de kiezers buiten Amsterdam aan te spreken.
Waarom is de extreemrechtse partij JA21 wel opgenomen door Kieskompas en Sylvana Simons’ BIJ1 niet? VU-politicoloog André Krouwel, de geestelijk vader van Kieskompas, legde gisteren op Twitter aan verontwaardigde mensen uit dat alleen nieuwe partijen die minimaal één zetel hebben gescoord in de Peilingwijzer (die de peilingen van I&O Research, Ipsos/EenVandaag en Kantar combineert) worden meegewogen. “Waarom zouden we onze kostbare tijd verkwisten aan al die kleine partijtjes waar niemand in is geïnteresseerd? Ik bedoel ‘Jezus Leeft’, who cares?” zegt Krouwel.
Is het eerlijk om Jezus Leeft en BIJ1 op dezelfde lijn te plaatsen?
“BIJ1 heeft op lokaal niveau betekenis, daarom hebben we die partij ook meegenomen bij de gemeenteraadsverkiezingen, drie jaar geleden. Op landelijk niveau is dat niet zo en dat is niet mijn schuld. De partijen moeten er zelf voor zorgen dat ze in de peilingen komen, dat hoef ik toch niet te doen?”
JA21 scoort in de peilingen omdat Joost Eerdmans bijna elke dag in de praatprogramma’s zit en Sylvana Simons nooit.
“Journalisten zijn verschrikkelijk, dat ben ik met u eens, ze worden boos als je zegt dat ze fungeren als gate-keepers van de macht, maar ze zijn gate-keepers van de macht. Ze zijn zogenaamd links terwijl ze voornamelijk rechtse partijen aan het woord laten. De media spelen een belangrijke rol bij de naamsbekendheid van partijen. Waarom komt BIJ1 niet in beeld? Ik ben daar niet verantwoordelijk voor.”
Maar Kieskompas heeft toch ook invloed op die naamsbekendheid? Door wel JA21 op te nemen en niet BIJ1, versterken jullie dat media-effect.
“Absoluut niet! We wachten netjes tot alle partijen zijn geregistreerd en goedgekeurd door de Kiesraad, 37 partijen zijn dat dit jaar, en daarna kijken wij wie er in aanmerking komen en dat zijn de partijen die bij de vorige verkiezingen in de Kamer zijn gekomen en/of die in de peilingen voorkomen. BIJ1 heeft één keer een zetel gescoord in de peiling van Maurice de Hond, maar ja, die is uit de Peilingwijzer gestapt. Dus als je boos wilt worden, moet je boos worden op De Hond. Het Kieskompas heeft daar geen invloed op. Onze concurrent Kieswijzer, die vier miljoen euro subsidie uit de staatsruif krijgt en wel genoeg tijd en mankracht heeft om alle kandidaat-partijen mee te nemen, heeft BIJ1 dus wel meegewogen en dat heeft ook niet geresulteerd in een zetel in de peilingen.”
Waar niemand hem op aanspreekt, maar wat wel een goed punt van kritiek zou zijn, zegt Krouwel, is dat hij helemaal niet kan weten welke partij zetels gaat halen omdat heel veel mensen pas op het laatste moment beslissen waar ze op gaan stemmen. “Dat kun je helemaal niet peilen, maar niemand levert die kritiek, dus doe ik het zelf maar.”
Als het Kieskompas geen invloed heeft op mijn stemgedrag, waarom doe ik hem dan?
“Omdat u wilt kijken wat uw positie is ten opzichte van de verschillende politieke partijen. Heel veel mensen mailen me dat de uitkomst volgens hen niet klopt omdat ze het niet eens zijn met de partijen die bij hen naar voren komen, maar voor de meeste mensen geldt dat de ideeën van de partijen veel extremer zijn dan hun eigen ideeën. Het gaat niet alleen om de 30 stellingen waar je op reageert en waarmee je het op meerdere of mindere mate eens kunt zijn, maar onder meer ook om de thema’s die de ene partij belangrijker vindt dan de andere. Er zijn honderden uitslagen mogelijk.”
Wat die stellingen betreft, één ervan luidt: ‘De islam vormt een bedreiging voor de Nederlandse waarden’.
“Het is een belangrijk thema voor veel partijen waar iedereen een mening over heeft, net als over de zorg en de EU. Het zorgt voor polarisatie tussen de partijen. Ik kan iedereen ook gewoon in het midden plaatsen: ‘We hebben het best mogelijke onderwijs nodig’. Tja, ik denk niet dat u daar iets aan heeft.”
In Trouw zegt u dat de partijen naar links verschoven zijn, dat is ook nogal opmerkelijk.
“Uit de verkiezingsprogramma’s blijkt dat de partijen genuanceerder zijn gaan denken over mensen met lage inkomens, over zaken als privatisering van de zorg. De VVD, JA21 en het Forum voor Democratie zijn gewoon rechts, maar bijvoorbeeld bij het CDA en de PVV zie je een verschuiving.”
Nou staan er mooie voornemens in die partijprogramma’s, maar uit het stemgedrag van de afgelopen vier jaar blijkt dat veel partijen een stuk rechtser zijn dan ze zich voordoen. Is het geen beter idee om je op dat stemgedrag in de Kamer te baseren bij de bepaling van hun positie in het Kieskompas in plaats van op die programma’s?
“Mensen die dat zeggen, hebben echt geen flauw benul van politiek! Het stemgedrag in de Kamer zegt niet zoveel, omdat het vaak het resultaat is van onderhandelingen tussen partijen onderling. Daarom zal de VVD zich soms gedwongen voelen tegen haar principes in met D66 mee te stemmen. Voor oppositiepartijen is dat minder ingewikkeld.”
Ook de PVV, die volgens u economisch linkser is geworden, zegt al jaren dat ze zo begaan is met de zorg en de sociale woningbouw, maar dat blijkt nooit uit het stemgedrag van die partij.
“Dat Wilders een onbeschaafd mens is, daar kan ik niets aan doen. Kijk, wij proberen een pudding aan de muur te spijkeren door naar de programma’s en de websites van de partijen te kijken. Het zijn de politici zelf die hun beloftes moeten waarmaken.”
Bepaal uw positie op de politieke markt op de website van Kieskompas.