Ouderschap staat binnen de pedagogiek gelijk aan moederschap. Dat is onterecht vindt hoogleraar Marian Bakermans.
Opvoeden wordt vooral door moeders gedaan. Tenminste, dat lijkt de wetenschap te denken. Een zoekopdracht binnen de literatuur naar het begrip ‘opvoeden’ levert in vijfennegentig procent van de gevallen artikelen over het moederschap op. Als het al over vaders gaat, dan gaat het over de effecten van afwezige vaders.
“Het is jammer dat die mannen zo buiten beeld blijven. Vooral omdat de laatste dertig jaar vaders steeds meer in de opvoeding zijn gaan participeren. Dat zie je totaal niet in het wetenschappelijk onderzoek terug”, zegt Marian Bakermans, hoogleraar neurobiologie van het ouderschap. Hoog tijd om daar meer onderzoek naar te doen, vindt zij. “Die blinde vlek wil ik oplossen.”
Veranderende vader
Bij de studie Vaders in beeld van de afdeling ontwikkelingspedagogiek staan aanstaande en nieuwe vaders centraal. “Wij onderzoeken wat er verandert in de hormonen, in breinreacties, en in het gedrag van mannen die voor de eerste keer vader worden. De geboorte van een kind zet je hele leven op de kop. Dat geldt niet alleen voor moeders, maar ook voor vaders.”
In de meeste gezinnen is het zo dat de primaire opvoeder, de ouder die het meeste tijd met de kinderen doorbrengt, de moeder is. Dat zorgde ervoor dat de focus binnen de pedagogiek sterk op het moederschap ligt. Dat zou volgens de traditionele wetenschap ook logisch zijn. Tijdens de zwangerschap maakt de aanstaande moeder allemaal hormonen aan en door contact met de baby komen er hersenprocessen op gang die de hechting met het kind bevorderen. In deze klassieke versie staat de kersverse vader erbij en kijkt ernaar.
Hormonengehalte
Maar is dat ook zo? “Er is veel evidentie voor dat als er iets in je gedrag anders wordt, er ook iets in je hormonen verandert. Daarmee verandert ook de werking van de hersenen.” Dat zou dus ook voor aanstaande vaders moeten gelden, denkt Bakermans. Daarom legt ze vaders in de scanner en meet ze hun hormoongehalte.
Het vinden van geschikte aanstaande vaders voor het onderzoek Vaders in beeld is nogal een uitdaging, zegt Bakermans. Want waar vind je nou aanstaande vaders? Ze staan niet in de Hema met een sentimentele blik naar babykleding te staren. “Er is ook geen database van mannen die binnenkort vader worden.”
Daarom zoek Bakersmans nog mannen die binnenkort voor het eerst vader worden of die een baby jonger dan vier maanden oud hebben. Voor meer informatie: vadersinbeeld.nl.