Anti-spieksoftware die op huidskleur discrimineert, wordt nauwelijks meer gebruikt, maar op andere plekken in het hoger onderwijs is discriminatie nog lang niet opgelost, blijkt uit de rapportage van minister Dijkgraaf aan de Kamer.
In de ‘OCW-agenda tegen discriminatie en racisme’ die het ministerie vorig jaar oktober uitbracht staan verschillende voornemens van het ministerie voor het hoger onderwijs. Het is een overzicht van beleidsmaatregelen, bijvoorbeeld over stagediscriminatie, sociale veiligheid en diversiteit onder studenten en medewerkers.
De meeste partijen in de Tweede Kamer juichen de maatregelen toe, maar willen graag weten wat er nou al echt gedaan is om ze te verwezenlijken. Onderwijsminister Dijkgraaf beantwoordde de vragen van het schriftelijke overleg deze week.
Geen onafhankelijk meldpunt
Zo vraagt CDA hoe het zit met de uitwerking van het manifest tegen stagediscriminatie. Dat is vorige zomer ondertekend door het ministerie, werkgevers, bedrijven en alle instellingen in het mbo en hoger onderwijs, maar de precieze aanpak was toen nog niet duidelijk.
Volgens onderwijsminister Dijkgraaf is stagediscriminatie inderdaad een groot probleem: studenten met een migratieachtergrond worden 30 procent minder vaak uitgenodigd voor een stagesollicitatiegesprek. Er zijn inmiddels trainingen opgetuigd voor docenten waarin ze leren hoe ze studenten kunnen steunen als ze tegen discriminatie aanlopen. Ook is er meer aandacht voor kennisdeling op dit punt.
Er is nog wel werk aan de winkel, erkent de minister. Studenten moeten nu stagediscriminatie melden bij de Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven. Maar die instantie werkt samen met de leerbedrijven die stages aanbieden. De PvdA wil weten waarom er geen onafhankelijk meldpunt is.
Volgens Dijkgraaf moeten daar inderdaad meldpunten voor komen in het mbo. Aan universiteiten en hogescholen wil hij liever de ‘meldstructuur’ laten onderzoeken: hoe kan een student discriminatie melden en wat wordt ermee gedaan?
Barometer
GroenLinks is benieuwd naar de Barometer Culturele Diversiteit. Daarmee kunnen universiteiten en hogescholen bepaalde gegevens van hun personeel met het CBS delen en geanonimiseerde databestanden over hun afkomst terugkrijgen. In 2021wilden vijf universiteiten die methode wel proberen. Toch raakte de werkwijze niet overal in zwang vanwege veel weerstand. Komt er een nationaal plan?
Nee, zegt Dijkgraaf. Maar aan de Erasmus Universiteit en verschillende hogescholen gebruiken ze de barometer nu al wel en “wij blijven graag op de hoogte van de ontwikkelingen”. Hij vindt het goed als de instellingen de diversiteit onder medewerkers in de gaten houden, maar ze moeten zelf weten hoe.
Wetenschappers met migratieachtergrond
En hoe zit het eigenlijk met onderzoekers met een ‘gemarginaliseerde positie’? Wat wordt er voor hen gedaan, wil BIJ1 weten. De minister wijst op speciale beursprogramma’s van onderzoeksfinancier NWO voor onderzoekers met een migratieachtergrond.
Zo richt promotiebeurzenprogramma Mozaïek zich op de in Nederland ondervertegenwoordigde groep afgestudeerden met een migratieachtergrond uit Afrika, Azië, het Caribisch gebied, Midden- en Zuid-Amerika en Turkije.
Racistische software
D66 vraagt tenslotte naar racistische anti-spiek software. Aan de Vrije Universiteit bleek een student door zulke proctoring software benadeeld te zijn tijdens een tentamen dat ze thuis maakte. Ze kon niet inloggen omdat het programma haar gezicht niet herkende, vermoedelijk vanwege haar zwarte huidskleur. Het ministerie riep instellingen op om zulke software niet meer te gebruiken.
Volgens Dijkgraaf worden die programma’s nauwelijks nog ingezet. Ze waren alleen nodig tijdens de coronapandemie toen iedereen verplicht thuis moest werken en studeren. Mochten zulke programma’s in de toekomst nog worden gekocht, dan zal ict-organisatie SURF zich er over buigen. Die organisatie weegt af of producten wel passen bij de ‘publieke waarden’ van het hoger onderwijs.