Deelnemers aan de VU Onderwijsdag blijken vooral bezorgd over het online onderwijs. De enthousiaste sprekers kunnen hun zorgen niet echt wegnemen. Althans, niet op Zoom.
De keynote speaker heeft naar eigen zeggen een moeilijke positie op donderdag 18 februari. Neil Morris, verantwoordelijk voor de digitale transformatie aan de University of Leeds, is door de VU uitgenodigd om zijn expertise in blended, hybride en online onderwijs te delen met docenten en studenten. Maar universiteiten hebben die omslag naar online gedwongen gemaakt. En dus moet hij aan een bezorgd publiek – op het hoogtepunt ruim 200 deelnemers – vooral de positieve kanten ervan laten zien.
Die taak neemt hij op zich met een wervelwind aan powerpointslides vanuit het comfort van zijn slaapkamer – zijn bed net zo glad gestreken als zijn pak. Digitale middelen in het onderwijs kunnen volgens Morris globalisering in de hand werken, met de juiste tools leiden tot juist méér interactie tussen docenten en studenten, en meer baankansen creëren voor digital savy mensen. Hij is voorstander van activerend onderwijs en laat foto’s zien van hybride studieplekken van zijn universiteit. Daarbij adviseert hij docenten vooral toch ook eens met audio en video te werken.
Online onderwijsslachtoffers
De Zoom-chat verandert ondertussen in een praatgroep voor online onderwijsslachtoffers. Hoe moeten de docenten die al overlopen door de torenhoge werkdruk dit allemaal gaan doen, vragen sommigen zich af. Universiteiten moeten volgens Morris accepteren dat deze investering veel tijd kost: zowel de andere manier van college geven als het aanpassen van het curriculum.
Maar ook van studenten wordt nu veel gevraagd. Een deelnemer in de chat vraagt hoe docenten de mentale gezondheid van studenten in de gaten kunnen houden. Uit een enquête van de VU onder 4716 studenten blijkt dat 90 procent van hen zich zorgen maakt over hun mentale en sociale welzijn.
Geen tijd voor welzijn
Daarover gaat ook een van de workshops: ‘Students who care: improving mental health of students supported by students’. Leonore de Wit en Roland Felt van de afdeling Klinische Psychologie, presenteren hun onderwijsprogramma waarin studenten hun medestudenten met mentale problemen leren coachen. Ze vragen deelnemers om in te gaan op de volgende vragen: wat zijn herkenbare symptomen van stress en angst, hoe zou je je voelen als iemand vraagt hoe het met je gaat, en in hoeverre zouden docenten betrokken moeten zijn bij studenten met wie het minder goed gaat?
Een student deelt een persoonlijk verhaal over een vriend voor wie hulp te laat kwam en een docent vertelt over een laagdrempelig spel om erachter te komen waar haar studenten mee kampen. Het magische ingrediënt: tijd. Naarmate het spel vordert, delen studenten steeds meer persoonlijke inkijkjes in hun staat van welzijn. Maar de kans om na te praten is er niet, want het programma raast door.
‘Dan kan het ook zijn dat een student zegt: hungry, send pizza’
In een volgende workshop ‘Mixed classroom in practice in an online setting’ bespreekt een enthousiaste Amrita Das, medewerker bij de VU Learn! Academy, hoe het onderwijs in online tijden inclusief kan blijven. Uit de resultaten van het VU-onderzoek blijkt dat de zorgen over de mentale gezondheid vooral onder buitenlandse studenten speelt.
Das raadt anonieme programma’s als Mentimeter aan. Daarmee kun je makkelijk achterhalen wat er speelt onder studenten. “Dan kan het ook zijn dat een student zegt: hungry, send pizza.” Maar dat helpt volgens haar alleen maar om meer begrip voor elkaars situatie te krijgen. Net als een opdracht waarbij studenten overeenkomsten en verschillen moeten opschrijven. Hierdoor leren ze van elkaars perspectieven.
In een break-out room delen we vervolgens onze ervaringen met inclusiviteit in de online setting. Twee docenten vertellen dat ze merken dat buitenlandse studenten vaak samenklitten, maar voordat we kunnen praten over een mogelijke manier om hen te laten mengen met andere studenten, sluit de break-out room alweer.
Geen nabijheid
En zo zit de techniek eigenlijk een dag over techniek in de weg. Je kunt niet ergens blijven hangen om na te praten, of eens goed doorvragen. Roel Meijvis, net afgestudeerd filosoof en werkzaam als schrijver en cabaretier, was ook liever fysiek samengekomen. Hij houdt een pleidooi voor de terugkeer naar campus – een nostalgisch verworden oord in zijn lezing, en koestert de docenten die niks snappen van powerpoint.
En zo zit de techniek eigenlijk een dag over techniek in de weg
“Het haastig opheffen van alle afstanden, brengt geen nabijheid”, citeert hij Heidegger. Een concrete aanpak voor het probleem dat nu toch echt alles online moet, laat hij voor het gemak over aan het panel dat als enige naar de VU mocht komen, en de dag afsluit met een hybride laatste discussie met Morris. Maar ook daar wordt niemand – zelfs digitaal expert Morris niet – overwegend enthousiast over deze plotselinge ommezwaai naar online. “Normaal zouden we nu een drankje drinken en netwerken, maar in plaats daarvan drinken we water uit plastic bekers”, sluit de moderator de jaarlijkse VU Onderwijsdag af.