“Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat het college van bestuur soms verborgen doelen heeft, zoals het verjongen van het personeelsbestand”, zei Henk Olijhoek, vicevoorzitter van de ondernemingsraad, gisteren tijdens een verkiezingsdebat in de ontvangsthal van het VU-hoofdgebouw.
Er wordt een nieuwe ondernemingsraad gekozen en Olijhoek, lijststrekker voor FNV Overheid, beantwoordde samen met Dick de Gilder van CNV Connectief en Razi Quadir van ProVU vragen van gespreksleider Boris Slijper. Die is ook OR-lid, maar heeft zich niet opnieuw kandidaat gesteld.
Een echt debat was het niet, want de kandidaten leken het over alles redelijk met elkaar eens te zijn, maar het was een mooie gelegenheid om OR-leden zich eens ondubbelzinnig te horen uitspreken over bepaalde zaken. Doorgaans zijn ze voorzichtiger en diplomatieker.
Olijhoek uitte zijn beschuldiging aan het adres van het CvB toen het over de leeftijdsdiscriminatie bij de Faculteit der Aard- en Levenswetenschappen (FALW) ging. Veel medewerkers die in het kader van de reorganisatie werden ontslagen, meenden dat dit met hun leeftijd te maken had en de zaak kreeg nationaal aandacht. Zelfs minister Lodewijk Asscher zei er iets over. Uiteindelijk oordeelde het College voor de Rechten van de Mens dat de VU zich inderdaad aan leeftijdsdiscriminatie had schuldig gemaakt.
Leeftijdsdiscriminatie
“Dat de VU uiteindelijk via achterkamertjes individuele regelingen met de betrokken medewerkers heeft getroffen, is een halve erkenning”, zei De Gilder. “Maar het had ruimhartiger gekund.” Het feit dat de VU pas besloot om actie te ondernemen tegen leeftijdsdiscriminatie nadat het programma Nieuwsuur er twee uitzendingen aan had gewijd, lag bij de OR ook niet lekker.
Bitterheid is er ook over de reorganisatie van 2013 tot en met begin vorig jaar. “De bezuinigingen hebben een deuk geslagen, er is veel kapot gemaakt”, aldus Olijkhoek. Veel mensen zijn weg of overgeplaatst, er is veel aangericht.”
De Gilder vindt dat er niet te krampachtig moet worden gedaan over medewerkers die ander werk hebben gekregen. “Het werk verandert nou eenmaal, zeker bij een dienst als ICT.”
Maar de grote fout die volgens hem is gemaakt, is dat er tegelijk met de personeelsreductie geen verbetering van de werkprocessen is geweest.
Centralisatie doorgeschoten
“De centralisatie is te ver doorgeschoten”, aldus De Gilder. “Veel mensen hebben geen binding met de faculteiten waar ze nu werken, waardoor alles minder goed loopt. Vooral bij de dienst communicatie en marketing is dat zo.”
De hoge werkdruk kwam ter sprake. Razi Qadir van ProVU, de organisatie van promovendi aan de VU, zei dat hij voor het inzetten van promovendi in het onderwijs is. “Maar wel als de tijd, die ze aan onderwijs besteden, gecompenseerd wordt met een verlenging van hun contract.”
VU-medewerkers, zo bleek uit FNV-onderzoek, versturen in het holst van de nacht nog werkgerelateerde emails. “Bewijs dat ze buitengewoon gemotiveerd zijn om hun werk goed te doen”, aldus De Gilder, waarna wat melig gelach klonk. “Nee”, zei hij geïrriteerd, “daar moet je niet om lachen. Want het wordt ernstig als ze door oververmoeidheid omvallen en langdurig ziek worden.”
Tijdelijke contracten
Tijdelijke contracten zijn vaak vervelend voor de medewerkers zelf, maar ook niet goed voor de continuïteit van het wetenschappelijke proces”, zei Qadir. “Ik ken medewerkers van veertig of vijftig jaar oud die nog tijdelijke contracten hebben, hoelang hou je dat vol?” Volgens De Gilder is een gebrek aan loyaliteit een negatief gevolg van tijdelijke contracten. “Zeker als een organisatie haar medewerkers weinig te bieden heeft.”
Tijdens de sessie werd af en toe ook duidelijk hoe machteloos de OR vaak is, zelfs als haar medezeggenschap wordt uitgebreid. Toen het over het instemmingsrecht ging, klaagden alle drie bijvoorbeeld over de informatie, die vaak niet volledig is. Iemand van het publiek vroeg hoe de OR ging voorkomen dat er nog eens zo’n grote kaalslag zou plaatsvinden als bij de jongste reorganisatie. “Wat heb je in handen?”, vroeg Olijhoek retorisch. “Je moet je oor te luisteren leggen, waakzaam zijn, horen wat er binnen de organisaties speelt.”