Onafhankelijke journalistiek over de Vrije Universiteit Amsterdam | Sinds 1953
19 februari 2025

Campus
& Cultuur

Wie schreeuwt het hardst om vrijheid?

In hun strijd tegen woke lijkt de Vrijmoedige Studentenpartij gefixeerd op de lhbti+-gemeenschap. Wanneer bijten vrijheid van meningsuiting en de veiligheid van de VU-gemeenschap elkaar?

Eeew… brother eeew, what’s that?!” Op een Instagramfilmpje van het VSP-account klinkt een afkeurende voice-over terwijl voor het VU-hoofdgebouw de vlag met de duurzameontwikkelingsdoelstellingen wordt gehesen. Het beeld knipt naar VSP-lid Laura Oorschot: “Wat dit écht betekent is: sprinkhanen eten, auto thuis laten staan, geen vlees meer in de supermarkt, nog meer diversiteitswaanzin.”   

Het is een veelgebruikte stijl door de studentenpartij: ze filmen iets op de campus en laten hun leden, vaak onhandig overstemd door bombastische muziek, uitleggen wat er mis is met datgene wat ze filmen. Want de partij vindt wel meer ‘ew’: safe spaces, diversity officers, internationalisering, de cancelcultuur.  

Propagandavlag  

Waar de partij voor staat? Academische vrijheid. Hoe ze daar denkt te komen? Door het inperken van “wokeprojecten” als “queerfeminisme, dekolonisatie, klimaathobby’s”, aldus een VSP-lid uit Leiden. En hoewel het geen grote rol lijkt te spelen in hun partijplan lijken ze – vooral op sociale media – in het bijzonder bezig met het aanpakken van dat eerste punt.   

Voor het hoofdgebouw wijst Oorschot in een Instagramfilmpje naar de Pride Progress Flag (“propaganda is alomtegenwoordig”), VSP-voorzitter Marlon Uljee, die in zijn eerste jaar in de studentenraad diversiteit in zijn portefeuille had, reageert in De Telegraaf op de gestolen pride vlag (‘Als je iets door iemand zijn strot duwt, is het logisch dat men gaat kokhalzen’), de VSP bezigde tijdens hun campagne vorig jaar de slogan ‘Don’t be gay, vote VSP’ en plakte stickers met ‘Er zijn twee genders. Durf jij het nog te zeggen?’ rond de Pride Library en genderneutrale toiletten.   

Hommeles

De VSP werd vorig jaar de op één na grootste partij tijdens de studentenraadsverkiezingen. Binnen de universitaire studentenraad was er onvrede over de manier waarop de VSP campagne voerde. SRVU liet in een statement weten de acties van de VSP ‘gerichte intimidatie richting lhbtiq+-studenten’ te vinden. Ook ChangeVU sprak zich uit, en werd toen door de verkiezingscommissie verteld “dat ze moesten oppassen.”

Ongehoord  

Dat ‘durf jij het nog te zeggen?’ lijkt de crux van hun overtuiging. De wokebeweging zou het open debat in de weg zitten. Maar daar is iets aan te doen: als je je aanmeldt bij VSP zul je de stem zijn van veel ongehoorde studenten, stellen ze op hun Instagram. Want, zo uitte Uljee zijn onvrede in De Telegraaf: ‘De mening van een marginale, luidruchtige groep gaat boven de vrijheid van meningsuiting.’ En in een inmiddels verwijderde tweet: ‘Ik word vooralsnog meer beledigd en gediscrimineerd op de uni dan menig nicht. Zullen we de blanke heteroman ook expliciet gaan benoemen? Nee hoor, wij janken niet, en voor ons is wél iedereen gelijk.’   

Niet iedereen kan op dezelfde sterktemeepraten 

Toch blijkt steeds weer dat gelijkheid geen gegeven is, zegt rector Jeroen Geurts: “Bepaalde mensen krijgen minder plek om zichzelf te kunnen en mogen zijn dan anderen in onze samenleving. Een minderheid moet je extra beschermen. Dat hebben we als bestuur vaker tegen VSP gezegd: Ja, er is vrijheid van meningsuiting, en de ‘andere kant’ heeft ook de verantwoordelijkheid om daar tegenin te gaan en het gesprek aan te gaan. Maar die andere kant, de lhbti+-gemeenschap in dit geval, voelt zich ongemakkelijk in een samenleving die niet voor hen gemaakt lijkt. Daar zit intrinsieke ongelijkheid, en machtsverschil. Dat vereist een zekere finesse in het gesprek aan de kant van de VSP: niet iedereen kan momenteel op dezelfde ‘sterkte’ meepraten.”   

Genderenquête   

Het gesprek aangaan is iets dat de VSP wel zegt te willen doen. Met hun genderenquête in het hoofdgebouw vorig jaar maart bijvoorbeeld, waarin ze voorbijgangers vroegen op een whiteboard een streepje te zetten bij hoeveel genders zij denken dat er zijn: twee, of een oneindige hoeveelheid. Toen de enquête na meerdere klachten werd gestopt door de VU, stelde Uljee dat maar weer eens duidelijk was geworden dat de VU zwicht voor een “marginale groep die schreeuwt en zeurt”, in plaats van de vrijheid van meningsuiting te bewaken. Ook op X schrijft de VSP dat de actie bedoeld was om het gesprek open te breken. Maar die ik-stel-alleen-maar-vragenhouding weten ze niet consequent vol te houden. Wanneer Oorschot in een Instagramfilmpje wordt gevraagd wat haar lievelings-VSP-moment van 2024 is, noemt ze de genderenquête.   

Zo’n uur na de start hadden er 288 mensen een streepje gezet. Van wie 210 hadden gestemd op ‘twee genders’, de overige 78 op meer dan twee. Daaruit trok Oorschot de conclusie dat “driekwart van de studenten tóch vindt dat er twee genders zijn.” Je kunt je afvragen wat de p-waarde van dit onderzoek is, maar welke conclusie ze eraan verbindt, is veelzeggender: “Dat geeft hoop.” Waarop precies? We kunnen het haar niet vragen, op een verzoek haar uitspraak te verklaren, reageert ze niet.    

Iemand blijven misgenderen 

Volgens rector Geurts zoekt het VU-bestuur constant naar de balans tussen de vrijheid van meningsuiting en respect hebben voor elkaar. Geurts maakt daarbij onderscheid tussen sociale veiligheid en intellectuele veiligheid. “Intellectueel mag een discussie best onveilig zijn. Dat hoort bij een universiteit, je mag het met elkaar oneens zijn, het mag schuren. Maar als je je sociaal niet veilig voelt, kun je eigenlijk niet op een goede manier participeren aan de discussie. Dat is vervelend, want we moeten het wel over dit soort dingen kunnen hebben. Cancelcultuur is niet goed. Tegelijkertijd zijn lhbti’ers al jaren aan het vechten om te ‘mogen’ zijn wie ze zijn. Is het dan zinvol om tegen juist deze groep te roepen ‘er zijn maar twee genders’? Ik denk persoonlijk van niet. Het gesprek wordt er niet beter van en ik vind het daarnaast ook gewoon onaardig.”   

‘Elke plek moet veilig voelen op deze campus, maar dat is nog lang niet altijd zo’ 

De genderenquête werd vroegtijdig gestopt, maar een situatie waarbij de VU niet op tijd kon ingrijpen was een reportage van Ongehoord Nederland, waar Uljee de presentator door het hoofdgebouw leidt terwijl ze samen lachen om menstruatieproducten in de mannen-wc’s, Uljee haar Green Office laat zien (“Dit is echt verschrikkelijk”) en hij terughaalt hoe hij tijdens een weekend met de nieuwe studentenraad iemand misgenderde, en dat na correctie bleef doen.   

De persoon over wie hij het heeft, Julian Dehnert, lid van studentenpartij URVU en voorzitter van VU Pride, werd op dat moment zonder zijn weten gefilmd. Dehnert komt uit Dubai “waar ze niet bepaald queer-friendly zijn. Het is daar illegaal, mijn familie zou gedeporteerd kunnen worden. Ik ben geout op nationale televisie.” Dehnert ging de maanden daarna niet meer terug naar de VU, omdat de VU volgens hem niks deed aan de situatie. “De VSP kwam weg met het excuus van vrijheid van meningsuiting.” Volgens een woordvoerder van de VU had Uljee een onvolledig aanvraagformulier ingediend waardoor de opname niet goed kon worden voorbesproken. “Daar is niet snel genoeg op gehandeld”, zegt Geurts. “Dat moeten we de volgende keer anders doen.”   

Terugdraaien van diversiteitsbeleid  

De zoektocht naar toenadering, het afwegen wat je wel of niet kunt zeggen, de polarisatie, het bewaken van het vrije woord… de universiteit is uiteindelijk gewoon de samenleving in het klein. De VSP voelt zich misschien ongehoord, hun gedachtegoed is wijd gedragen: Trump kondigt op (inter)nationale televisie aan dat er vanaf nu maar twee genders zijn, de PVV bejubelt de bezuinigingen op het onderwijs omdat ze het zien als een kans “de activistische woke-cultuur” te bestrijden, topbedrijven draaien hun diversiteitsbeleid terug.  

‘De VSP voelt zich misschien ongehoord, hun gedachtegoed is wijd gedragen’ 

In oktober 2023 werd de VU Pride Library gevandaliseerd, en heeft na uitgebreid overleg een slot op de deur gekregen. Volgens Dehnert durfden er in de periode daarna steeds minder mensen te komen. Inmiddels trekt dat weer wat aan. “Uljee wil die safe space ook nog weg hebben, omdat het mensen zou afschermen van de rest. Maar dit laat zien dat er een plek nodig is waar queer mensen zich veilig kunnen voelen.”   

Geurts: “Bubbelvorming is niet goed, elke plek moet veilig voelen op onze campus. Maar dat is nog niet altijd zo. Niet iedereen voelt zich overal veilig en soms ben je daar gewoon moe van. Dan wil je even uitdeuken in een omgeving die je niet veroordeelt en waar je jezelf kunt zijn. Daar is niet zoveel mis mee. Ik hoop wel dat we met elkaar het gesprek kunnen blijven voeren over veiligheid en vrijheid. Mijn opvatting van vrijheid is dat je pas echt vrij bent als iedereen vrij kan zijn. Als je veel vrijheid en privilege geniet, heb je wat mij betreft de morele verplichting om extra goed na te denken over je verantwoordelijkheden. Zijn degenen die ik bekritiseer voldoende in staat om weerwoord te bieden? Wees echt en oprecht benieuwd naar elkaar. Probeer van elkaar te leren.”   

‘Je bent pas echt vrij als iedereen vrij kan zijn’

13 reacties

  1. Alweer een goed stuk van Sprangers. Niet te snel verder trekken naar grotere media met die vlotte pen svp!

    Misschien zouden die moederskindjes van de VSP zich beter op hun studie richten; een beetje algemene ontwikkeling kan daar wellicht geen kwaad.

  2. Zojuist mensen van de VSP gesproken die alles ontkennen en lieten zien dit ook te hebben teruggestuurd naar Advalvas. Beetje jammer dat deze activistische opinie maar roept en bijdraagt aan demonisering van dit studentenpartijtje.

    • Grappig dat de VSP alles ontkent, terwijl hun eigen filmpjes, stickers en uitspraken in media zoals De Telegraaf precies laten zien wat ze doen. Ze claimen voor debat en vrijheid te staan, maar zodra er kritiek komt, willen ze ineens niet meer in gesprek. Wat ze echt laten zien, is dat hun versie van ‘vrijheid’ alleen voor henzelf geldt, terwijl ze queer studenten wegzetten en intimideren. Maar ja, als je geen argumenten hebt, is ‘activistische opinie’ roepen natuurlijk de makkelijkste uitweg.

  3. VSP roept om vrijheid, maar gebruikt het om te pesten. Ze schreeuwen dat ze ‘ongehoord’ zijn terwijl ze anderen het zwijgen opleggen. Hun ‘anti-woke’ kruistocht ruikt naar geïmporteerd autoritarisme, rechtstreeks uit het Hongaarse of Russische handboek. Geen academische vrijheid, gewoon lafheid met een megafoon

  4. Het begint echt lachwekkend te worden bij Advalvas. Dit artikel staat vol met leugens en verdraaiingen. De bewering dat de VSP tijdens de campagne de slogan gebruikte of stickers plakte op de speciefiek genoemde plekken is simpelweg niet waar. Geen idee waar ze dit vandaan halen, maar het past in een patroon: sinds ons bestaan voert Advalvas al een hetze tegen de VSP en publiceert het keer op keer artikelen om ons te framen.

    Benieuwd naar een inkijkje in deze ‘onafhankelijke’ journalistiek? Bekijk deze link: https://www.instagram.com/reel/DF799wyoaiD/

  5. Marlon Uljee zat vorige week bij een talkshow van de NPO. Hij vertelde over de enquête waaruit blijkt dat driekwart(!!) van de studenten vindt dat er slechts twee genders zijn.

    In dezelfde uitzending vertelde Lale Gül over haar studententijd bij de VU. Over die docent antropologie die zei dat meisjesbesnijdenis niet altijd heel erg is en dat we daar eigenlijk geen kritiek op mogen hebben omdat het een andere cultuur is. Ze zei dat ze van haar stoel viel toen ze dat hoorde. Zou deze docent nog steeds bij de VU werken?

      • Je kunt hier heel lollig over doen, maar het verminken van meisje en vrouwen – ’vrouwenbesnijdenis’ is het eufemisme – is een misdrijf. De GGD schat dat alleen al in Amsterdam 20.000 meisjes en vrouwen genitale verminking hebben ondergaan en het dreigt voor nog eens duizenden anderen in Nederland. Het gaat om vrouwen uit onder meer Somalië, Ghana, Ethiopië, Irak, Egypte, Eritrea, Nigeria en Soedan.

        Het is te ziek voor woorden dat een VU docent hier op deze manier over praat.

  6. Het kan best lastig zijn, als je je altijd in een bevoorrechte positie begeven hebt, om te zien dat andere mensen die dat niet hebben gehad, ruimte gaan opeisen om zichzelf te mogen zijn. Dit kan als een achteruitgang aanvoelen.
    Mijn idee is dat dit te wijten is aan een gebrek aan zelfvertrouwen. Als je van jezelf genoeg zelfvertrouwen hebt, gun je de ander ook de ruimte om zichzelf te zijn. Dan heb je het niet nodig om de ander de mond te snoeren, en weg te treiteren.
    Misschien kun je dan op een dag ook de meerwaarde hiervan gaan inzien. De wereld is maar saai als iedereen hetzelfde is.

    Wees jezelf, er zijn al genoeg anderen (Loesje)

Reageren?

Houd je bij het onderwerp, en toon respect: commerciële uitingen, smaad, schelden en discrimineren zijn niet toegestaan. Reacties met url’s erin worden vaak aangezien voor spam en dan verwijderd. De redactie gaat niet in discussie over verwijderde reacties.

Velden met een * zijn verplicht
** je e-mailadres wordt niet gepubliceerd en delen we niet met derden. We gebruiken het alleen als we contact met je zouden willen opnemen over je reactie. Zie ook ons privacybeleid.