Veel aandacht gaat nu naar beroemde doden in 2016 – Bowie, Cohen, Michael, het was ook wel even slikken. Maar ook van onze campus verdwenen kleurrijke figuren.
Universitair docent Redbad Veenbaas herinnert zich twee personen die de VU kleur gaven, en zich bekommerden om de wereld – in het klein. Hij schreef een in memoriam voor twee mannen, frequente bezoekers van de mensa, die voor de echte Amsterdammer geen onbekende, zelfs bijna helden zijn.
Victor en Ferry I.M.
Als we afscheid nemen van een dierbare worden zijn of haar verdiensten meestal breed uitgemeten. Het verdriet om het overlijden wordt getemperd met herinneringen aan hoe deze persoon ons leven heeft gekleurd en verrijkt. Soms komt ook een donkere kant naar voren: verlies, teleurstellingen en losse eindjes die niet meer aan elkaar konden worden geknoopt.
Af en toe lijkt die donkere kant te overheersen. Ik heb onlangs twee kennissen verloren, met wie ik regelmatig at en sprak in de mensa. Daar komen niet alleen studenten en personeelsleden van de VU eten, maar ook een bont gezelschap van vaak mannelijke vrijgezellen die ooit hebben gestudeerd en hier enig contact met gelijkgestemden zoeken. Dat was ook bij die twee kennissen het geval. Van beiden was onbekend of ze ooit hadden gewerkt en zo ja, in welk beroep. Af en toe ving je iets op over een actie tegen de opheffing van een tramlijn of de kap van een aantal rustieke bomen en je dacht: het zal wel. Veel leek het niet voor te stellen.
De een maakte een einde aan zijn leven na een periode van ernstige depressie en de ander werd na drie weken dood in zijn bed te hebben gelegen ontdekt door de politie. Familieleden of andere nabestaanden om de begrafenis te organiseren bleken er niet te zijn. In zo’n geval springt de gemeente in het gat. Als ze echt niemand kunnen bereiken, huren ze desnoods een stadsdichter in, die de overledene op rijm herdenkt aan de hand van een paar scherfjes herinneringen: een gitaar die op een stoel werd aangetroffen, een verzameling klassieke cd’s, een anekdote van een buurvrouw die wel eens een praatje maakte op de trap.
En dan gebeurt het onverwachte. Tijdens beide uitvaartdiensten komen veel meer mensen opdagen dan verwacht en sprekers verdringen zich rond de lessenaar. Soms zijn het oude vrienden of een enkel familielid, maar vooral strijdmakkers voeren het woord. Beiden blijken bekende actievoerders te zijn geweest, die hun sporen om Amsterdam leefbaar te houden in ruime mate hebben verdiend. Last but not least krijgen beiden een prachtig uitgeleide in de rubriek Ten Slotte van Het Parool, compleet met foto. De een – Victor – wordt neergezet als een ‘fel strijder tegen de Noord-Zuidlijn’ die plaatselijke en landelijke politici al rond de millenniumwisseling voorrekende dat de begroting van de gemeente op drijfzand was gebaseerd. Hij vreesde dat de tekorten zouden leiden tot een kaalslag van het overige OV in de stad. De recente plannen van het GVB voor 2018 geven hem gelijk. Vooral ouderen zijn de dupe: veel minder tramlijnen en vaker een overstap. De ander – Ferry – wordt getypeerd als een ‘goedgemutste dwarsligger op talloze barricades’. Hij keerde zich vooral tegen de sloop van huizen en groenstroken die ooit met veel vakmanschap tot stand kwamen. Hij zei hierover in een interview uit 2005: “Men sloopt maar raak, zonder te weten wat ervoor terugkomt. Elk denkbaar plekje wordt volgebouwd en te gelde gemaakt. Maar al die moderne dingen maken de mens toch zielsongelukkig? We zijn gewoon de weg kwijt, met z’n allen vreselijk in de war.”
De overeenkomst tussen beiden: zorg over de teloorgang van de menselijke maat. Zou dat zijn wat ze in hun persoonlijk leven hebben gemist?
Hoe dan ook, hun leven had ook een lichte kant, die ze met vele anderen hebben gedeeld. En dat is een troostrijke gedachte.
Victor van Lamoen en Ferry Colon, rust zacht.