Een bewaker uit de Bijlmerbajes die in de problemen komt. Fantasie? Welnee, studentendecaan Jan Nieuwenhuis baseerde zijn thriller Inside/Outside op eigen ervaringen.
Jouw thriller gaat over een bewaker die in een lastig parket raakt. Hoe komt een keurige studentendecaan erop om daarover te schrijven?
“Tijdens en na mijn studententijd heb ik in de Bijlmerbajes gewerkt. Eerst als docent Nederlands als tweede taal, daarna als onderwijstherapeut. In totaal 24 jaar. De laatste jaren zat ik op de, inmiddels opgeheven, zwaarbeveiligde afdeling voor TBS’ers. Mijn ervaringen heb ik gebruikt voor een verhaal over een bewaarder die iets stoms doet. Hij probeert zijn fout recht te zetten, maar daardoor wordt het telkens alleen maar erger.”
Jouw hoofdpersoon klinkt een beetje als een sukkel. Waarom heb je daarvoor gekozen?
“Hij is inderdaad een beetje een anti-held. Het leek me interessant om te schrijven over een een normaal persoon, die keuzes maakt die de lezer ook zou maken. Alles wat hij doet, is logisch. Maar elke keer kiest hij toch het verkeerde. De vraag of hij zich eruit weet te werken, maakt het spannend. Hij komt op de vlucht in Londen terecht, waar hij de weg niet kent. Maar eigenlijk is de echte held in dit verhaal, zijn vrouw. Die weet in eerste instantie van niets. Ze denkt dat hij op een personeelsuitje is.”
Wat weet jij over de Bijlmerbajes wat de meeste mensen niet weten?
“Justitie gaat het waarschijnlijk niet leuk vinden dat ik dit vertel. Maar in de tijd dat ik daar werkte, hadden veel mannelijke personeelsleden een relatie met een vrouwelijke gevangene. Die bewakers regelden het zo dat ze tegelijkertijd dienst hadden. Dan konden ze zonder pottekijkers hun vriendinnen bezoeken. Zo’n relatie kan nooit gelijkwaardig zijn. Zo’n man had letterlijk de sleutel van haar cel in handen. Maar toen ik één van die mannen daar over sprak, zag hij het probleem niet. Veel vrouwen waren drugskoeriersters uit Latijns-Amerika. Ze hadden geen familie of vrienden in de buurt. Zo kregen ze nog eens bezoek.”
Wat is nou het grootste verschil tussen je werk hier en jouw oude baan?
“Hoe hard ik in die TBS-kliniek ook mijn best deed, ik werd altijd teleurgesteld. In die zes jaar had ik veel leerlingen die zich van niets opwerkten totdat ze een diploma hadden. Dan regelde je een stage voor ze en ging het allemaal goed. En dan pats, boem, pleegden ze weer een misdrijf. Dat vond ik heel frustrerend. Hoewel het contact daar veel intensiever was, heb ik hier meer het gevoel dat ik aan iemands toekomst kan bijdragen.”
Inside/Outside komt volgende week op de markt. De VU boekhandel heeft de primeur, daar is het boek vrijdag al te koop. ISBN nummer 978-90-8660-219-3. Prijs: 19,95 euro.