Afgelopen winter reisde Aaron Serpilin, student Computer Science, in z’n eentje door Zweden. Hij werkte maandenlang om voor de reis te sparen. Eenmaal in het Arctische dorpje Abisko, kon hij zijn reis naar het vliegveld niet meer betalen. Hij had gewerkt voor het geld, maar zegt dat hij niet op tijd werd betaald. “Het was vervelend om mijn familie om 200 euro te moeten vragen om niet op de Noordpool te stranden.”
Evenzo trakteerde een UvA-student zijn vriendin afgelopen zomer op een vakantie naar Spanje. Hij zegt dat hem was beloofd dat hij op tijd voor zijn werk betaald zou worden. In plaats daarvan moest hij zijn familie om geld vragen en moest zijn vriendin bijschieten.
Ghosten
Beide studenten voelen zich bedrogen door uitzendbureau ViaOns, en ze maken deel uit van een grotere groep VU- en UvA-studenten die allemaal hun onbetaalde loon eisen. Ze gebruikten ViaOns omdat het een makkelijke manier was om relatief goedbetaalde horecabaantjes te scoren. ViaOns geeft ze werk bij bedrijven zoals restaurants en bars. Het geld moet dan via ViaOns terechtkomen bij het personeel.
De studenten kregen hun geld in het begin blijkbaar wel, hoewel er een paar weken tussen de klus en de betaling konden zitten. Maar ze zeggen dat de vertragingen uiteindelijk groter werden, met grote achterstanden als gevolg. “Ik weet niet of ze het in crypto stoppen of ergens anders investeren. Het is een groot mysterie waarom ze hun personeel niet betalen”, zegt de UvA-student.
Economics and Business Economics-student Martin zegt dat hij om zijn geld begon te vragen nadat hij langer dan een maand niet betaald was. ViaOns vertelde hem dat ze nog op de betaling van het restaurant wachtte. Nadat er weer een maand voorbij was gevlogen, besloot Martin helemaal te stoppen met werken zolang hij zijn geld niet kreeg. “Ik belde zo’n twee keer per dag en zei steeds: bro, alsjeblieft, ik heb het geld nodig. Ik moet mijn eten en mijn huur betalen.”
Martin zegt dat hij regelmatig werd ‘geghost’ wanneer hij om zijn geld vroeg, of er werd hem verteld dat ze nog op het restaurant wachtten. Maar het betreffende restaurant had hem ervan verzekerd dat zijn geld al was overgemaakt aan ViaOns. Hij vertelt dat het bureau hem nog meer dan 1.000 euro schuldig is. Whatsapp-screenshots die de studenten delen, tonen veel eenzijdige communicatie aan waarbij de studenten ViaOns er herhaaldelijk aan herinneren dat ze al lange tijd op hun geld wachten.
Rechtelijke stappen
Serpilin werkte meerdere maanden drie dagen per week om te sparen voor zijn reis naar Zweden. Hij zegt dat ViaOns hem vooraf ervan had verzekerd dat hij zijn geld op tijd zou krijgen, maar eenmaal in Zweden kreeg hij geen antwoord meer. Veel van zijn plannen konden niet doorgaan omdat hij er geen geld voor had.
In weerwil van deze vreselijke ervaring bleef hij met ViaOns werken en werd hij soms betaald. Maar de vertragingen waren groot en hij zegt dat hij min of meer blut was, wachtend op meerdere maanden aan loon. Hij overlegde met vrienden die dezelfde problemen met ViaOns hadden en vond een incassobureau dat wilde helpen.
Na verloop van tijd groeide de groep studenten naar zestien. Ze vonden elkaar via hun eigen netwerk, wat betekent dat ze niet per se de enigen met dit probleem zijn. Sinds kort zijn ze in overleg met een advocaat en willen ze een rechtelijke zaak beginnen in plaats van het incassobureau te gebruiken.
Maatschappelijk probleem
De studenten rechtelijk bijstaan is een beetje ingewikkeld volgens advocaat Dylan Schreurs, die de zaak heeft bekeken en nog overlegt met de betrokken studenten. “Ik vind het een maatschappelijk probleem dat dit eigenlijk allemaal studenten zijn die dat geld ontzettend hard nodig hebben, maar niet in aanmerking komen voor [gesubsidieerde] rechtsbijstand omdat ze aangemerkt worden als zzp’er”, vertelt Schreurs. “Ze raken echt tussen wal en schip.”
De advocaat geeft de zaak van de studenten een hoge kans van slagen. Ook als de restaurants hun loon niet hebben overgemaakt, zou ViaOns nog steeds verantwoordelijk zijn voor het betalen van de studenten volgens Schreurs.
Maar de zaak zou nog veel groter kunnen zijn, omdat Schreurs denkt dat ViaOns mensen mogelijk verkeerd aanmerkt als zzp’er, terwijl de constructie meer zou overeenkomen met een loondienst. “Ze hebben dan dik gebruikgemaakt van heel goedkoop arbeid, terwijl ze daar zelf rijker van werden zonder bij te dragen aan onze sociale voorzieningen”, aldus Schreurs.
Leningen
Volgens een Excel-bestand van de zestien studenten gaat het bij elkaar om meer dan 13.000 euro. Serpilin wacht op het grootste bedrag: bijna 4.000 euro. Hij zegt dat hij leningen is aangegaan om boodschappen en de huur te kunnen betalen. “Het is vaak voorgekomen dat ik met mijn vrienden uitga en niets koop, of dat ik thuisblijf omdat ik er geen geld voor heb.”
Hij beschrijft de situatie vooral als gênant. “Hoe vertel je tegen je vrienden of familie dat je drie dagen per week werkt, maar dat je toch geld moet lenen om iets te kunnen betalen? Ik werk elk weekend, maar ik heb alleen de lasten en niet de lusten.” Martin voelde zich ook gegeneerd om zijn werkplek driemaal te vragen of ze ViaOns wel hebben betaald.
Vriendjespolitiek
De drie studenten die met Ad Valvas spraken, voelen zich bestolen. “Het voelt heel erg alsof ze dit opzettelijk doen”, zegt Martin. De UvA-student denk ook dat er sprake is van vriendjespolitiek bij het bureau. Hij zegt dat hij heeft vernomen dat sommige mensen eerder worden uitbetaald dan andere mensen die precies dezelfde dienst hebben gewerkt.
Als iemand ‘vervelend’ begint te doen omdat ze niet betaald zijn, dan begint het bedrijf met ze te dollen en worden ze aan het lijntje gehouden volgens de UvA-student. “Ik heb gemerkt dat als je uit de buurt komt en hun vriend bent, dat er dan weinig misgaat.”
Maar voor internationale studenten die uiteindelijk het land verlaten, kan het lastiger zijn om hun geld terug te krijgen. Een van hen is al sinds Koningsdag in 2024 niet betaald en is sindsdien vertrokken naar een ander land, vertelt de UvA-student.
Ad Valvas heeft contact gehad met ViaOns, maar er zijn nog geen antwoorden op onze vragen of een statement binnengekomen. Mocht er nog een inhoudelijke reactie komen, dan voegen wij die onder dit bericht.