Prijsuitreikingen zoals op het laatste Nieuwjaarsgala moeten in de toekomst anders, als het aan rector Jeroen Geurts ligt. “Voortaan gaan we teams meer belonen.”
Niet alleen VU-rector Jeroen Geurts vindt dat de prijsuitreikingen zoals eind januari op het Nieuwjaarsgala een wat ander karakter moeten krijgen. “Het gala is aan vernieuwing toe, dat vinden de organisator van het gala en de jury van die prijzen zelf ook”, aldus Geurts.
Op het Nieuwjaarsgala worden jaarlijks de student en de docent van het jaar uitgeroepen, worden prijzen toegekend aan de beste bachelor- en masterscriptie en een docent krijgt de Van der Duyn Schouten Onderwijsprijs. In elke categorie zijn steeds drie genomineerden, van wie er twee met lege handen naar huis gaan. Ook niet-wetenschappelijke, ondersteunende medewerkers worden geëerd, maar die krijgen geen geldprijs, zoals de wetenschappers en studenten.
Dat is niet echt in de geest van het Erkennen & Waarderen, de nieuwe manier van beoordelen waarbij veel meer nadruk ligt op teams in plaats van op individuen, vindt Geurts. “We moeten teams dus beter gaan erkennen.”
Meer ‘show and share’
Prijzen en beurzen gaan steeds naar wetenschappers die opvallen met bepaald onderzoek, maar die leiden altijd teams van wetenschappers die allemaal op hun eigen manier even belangrijk zijn voor dat onderzoek. “Voor een recent paper zijn twee jaar lang werkbesprekingen van ons eigen onderzoeksteam geanalyseerd. Daaruit komt een goed beeld naar voren van hoe zo’n team functioneert”, legt de rector uit. “Er is er altijd één – of een paar – die de leidersrol op zich neemt, maar cruciaal is bijvoorbeeld ook de clarifier, die verduidelijkende vragen stelt. Er zijn altijd mensen die niet durven te zeggen dat ze iets niet begrijpen, daar zijn clarifiers voor. En weer een andere rol is die van de connector, die vragen en inzichten van verschillende mensen probeert te verbinden. Al deze rollen zijn van belang voor goed onderzoek.”
Cruciaal in een team zijn degenen die verduidelijkende vragen stellen en degenen die verbinden
Op een volgend prijzengala moeten daarom, wat de rector betreft, niet alleen bepaalde onderzoeksprestaties of onderwijsvernieuwingen worden beloond, maar de diversiteit van talenten en rollen die daaraan heeft bijgedragen. Geurts: “Daarnaast moeten we eigenlijk ook de twee andere genomineerde teams belonen. We zouden ze bijvoorbeeld coaching kunnen aanbieden, voor inspiratie, en om hun onderwijs of onderzoek nog mooier te maken.”
Het Nieuwjaarsgala zou wat Geurts betreft meer een “show en share” kunnen worden, waarbij wetenschappers en docenten hun kennis en ervaringen delen met collega’s. “Een beetje competitie is leuk en goed”, aldus de rector, “maar de gedachte dat alleen door een harde competitie de best mogelijke kwaliteiten naar boven komen, daar heb ik vraagtekens bij. Grote kwaliteit ontstaat ook vooral door samenwerken aan complexe, multidisciplinaire problemen. Ik denk als hersenonderzoeker altijd maar in termen van een brein: de individuele hersengebiedjes zijn niet genoeg.”
Boegbeeld van een team
Ook de manier waarop het ondersteunend personeel wordt geëerd op het Nieuwjaarsgala, zal veranderen. De winnaars kregen op het laatste gala een ode van de Vrije Schrijver Gustaaf Peek en een dinerbon, Ad Valvas zag een ‘hiërarchisch verschil’ tussen de ondersteuners en de wetenschappers die flinke geldprijzen kregen. De rector snapt dat dit niet goed overkomt. Als het ondersteunend personeel zo onmisbaar is als de VU zegt, moet er niet zo’n groot verschil in beloning zijn. Bovendien moeten ook hier teams worden beloond.
‘Als hersenonderzoeker denk ik altijd in termen van een brein: de individuele hersengebiedjes zijn niet genoeg’
Winnaar Hans van den Brink, bijvoorbeeld, die iedereen die het VU-hoofdgebouw betreedt zo’n opvallend warm welkom geeft, maakt deel uit van een team van hosts. “Maar Van den Brink zou van zo’n team wel het boegbeeld kunnen zijn, de belichaming van het werk van de hosts”, aldus de rector.
Eigenlijk zou hij willen dat al die categorieën niet meer nodig zijn, zegt hij. “Omdat we het als VU-gemeenschap allemaal samen doen. Iedereen moet zichzelf kunnen zijn in de VU; bijdragen aan het geheel vanuit je eigen, unieke talent of achtergrond. Daar staat de progress-vlag voor, die elke dag trots wappert bij onze hoofdingang. Een gemeenschap die samenwerkt vanuit eigenheid en diversiteit. Die discussieert, soms schuurt, maar altijd gericht is op vooruitgang en inzicht. Dialoog moet wel vooruitgang brengen. Elkaar kapotmaken is geen vooruitgang.”