Moet er een ombudsman of –vrouw komen voor religieuze kwesties? Daarover ging het debat op de derde dag van het symposium Religie doet ertoe.
Ombudsteam
“Veel onderwerpen blijven liggen in onze geseculariseerde samenleving: sommige gelovigen hebben het gevoel dat er in de maatschappij geen ruimte meer is voor hun geloof, dat raakt aan het principe van godsdienstvrijheid”, legt Manuela Kalsky (hoogleraar theologie en samenleving) uit. Er is geen plek waar mensen naartoe kunnen met dit soort problemen. Vandaar het idee van een ombudsman voor religieuze zaken.
Maar wat voor religie moet die ombudsman dan zelf hebben? Of moet die multireligieus zijn? Daarover zijn de aanwezigen het niet eens. Een ombudsteam is misschien de beste oplossing, met wijze mensen met allerlei religieuze achtergronden.
Werk te doen
Kun je niet beter zorgen dat er meer aandacht komt voor religie en normatieve issues in de maatschappij zelf?, vindt een van de aanwezigen. Bijvoorbeeld door moraliteit een onderwerp te maken dat in elke studie terugkomt? Ook dat is een goed idee, vindt Kalsky, “misschien moet je het allebei doen.”
Dat er werk genoeg te doen is voor theologen in de samenleving, daarover waren de aanwezigen –afkomstig van allerlei geloven- het eens. De discussieleider noemt de banken als voorbeeld van een segment van de samenleving waar morele vragen geen enkele rol spelen bij beslissingen, terwijl dat eigenlijk wel zou moeten.
Op laatste benen
“In het gevangeniswezen gaat het goed. Wij als geestelijk verzorgers hebben een paar keer per jaar overleg met staatssecretaris Teeven”, zegt pannellid Bikram Lalbahadoersing, hoofd Hindoe geestelijk verzorging bij het Ministerie van Justitie.
“ Maar in de zorg gaat het veel minder goed”, brengt Ruard Ganzevoort (hoogleraar praktische theologie en Eerste Kamerlid voor Groen Links) ertegenin. “Daar loopt het systeem van vertegenwoordiging op zijn laatste benen. De maatschappij is weinig bereid te luisteren naar geestelijken die een gemeenschap vertegenwoordigen.”
Politici bellen
Volgens Ganzevoort zit de maatschappelijke behoefte aan theologen eerder in het soort vragen dat ze stellen en de onderwerpen die ze aanroeren. Theologen zouden zelf veel meer de ruimte moeten nemen, vindt hij, om bijvoorbeeld politici te bellen en hun te wijzen op de morele consequenties van besluiten.
“Elke theoloog zou eigenlijk een theologisch ombudsman moeten zijn”, vatte de discussieleider samen. Met dat ideaalbeeld werd het debat afgesloten.