Toegegeven: een handvol studenten en promovendi van de Nationale Denktank kan er niet eventjes voor zorgen dat de NSA niet meer meekijkt wat wij op internet kopen of bekijken. Maar voor een aantal andere problemen die met big-data en online-privacy te maken hebben, hebben de drieëntwintig studenten best een paar mooie oplossingen bedacht.
Geen kleine lettertjes
Neem bijvoorbeeld die superirritante reclames die opduiken op alle websites die je bezoekt als je ooit iets gekocht hebt bij een webwinkel waarvan we de naam niet zullen noemen, maar die rijmt op parlando. Die worden, zoals bekend, gegenereerd door cookies en de winkel mag dat doen, omdat jij als klant hebt aangevinkt dat je met de voorwaarden akkoord gaat, een paginalang document met kleine lettertjes en clausules. Dat moet anders, vonden de studenten van de Nationale Denktank. Ze bedachten een systeem met symbolen voor webwinkels, apps en andere online-dienstverleners, zodat klanten in één oogopslag weten waar ze aan toe zijn. “We zijn met een aantal bedrijven in gesprek die geïnteresseerd zijn”, vertelt Eva de Leede, masterstudent law and politics of international security aan de VU. “We hopen dat zulke pictogrammen de norm gaan worden.” De Leede is een van de drie VU-studenten in de Denktank, daarnaast zat er ook nog een VU-promovendus in.
Slechte naam
De studenten hebben ook gekeken naar welke bedrijven wel netjes omspringen met de privacy van hun klanten. Ze kwamen, gek genoeg, uit bij de NS. De Leede: “De NS heeft een heel slechte naam op dit gebied. Iedereen denkt dat zij elk moment dat je in de trein hebt gezeten, precies kunnen zeggen waar je bent geweest, maar dat is helemaal niet waar: de reisgegevens en gegevens van abonnementhouders zijn in principe niet gekoppeld. Het lukt ze alleen niet om dit aan hun klanten over te brengen, dus daar hebben ze wel een probleem.”
De studenten bedachten ook een soort Tinder voor vrijwilligerswerk: de Buurtbuddy en een app waarmee je met een ander profiel op internet kunt zoeken, Hack je Hokje. De Leede: “Welke zoekresultaten je krijgt, hangt af van wat Google of andere zoekmachines over je weten. Een boer uit Californië krijgt andere resultaten dan ik. Met dit systeem kun je ervoor kiezen om de zoekresultaten te zien, die die boer te zien krijgt.”
Eén van de leukste dingen van de Nationale Denktank vond De Leede de begeleiding van bedrijven als consultancybureau McKinsey: “We hebben bijvoorbeeld geleerd om op een niet-wetenschappelijke manier toch analyses te doen. Die zijn iets minder gedetailleerd dan een wetenschappelijk onderzoek, maar ze kosten ook veel minder tijd.”
Ongemakkelijker
Is De Leede er zich nu meer bewust van geworden waar zij haar eigen privacygevoelige informatie laat rondslingeren? “Ja, absoluut, maar ik doe er niets mee. Ik gebruik gewoon apps en lees nog steeds de voorwaarden van webwinkels niet, maar ik voel me er wel ongemakkelijker over dan vroeger.”