“Kankerverwekkend wijf!” schold een man naar een gehoofddoekte vrouw op straat. “Jij moet weg uit mijn land!” Hij sloeg haar in haar gezicht en liet haar huilend achter.
Een andere gehoofddoekte vrouw ging in de tram naast een vrouw zitten die meteen opstond en wegstiefelde. “Ik wil niet naast een moslim zitten.”
Een derde gehoofddoekte vrouw, een student, probeerde de lift te halen maar kreeg van een medestudente, nog net voor de deuren zich voor haar neus sloten, te horen: “Geen toegang voor jouw soort.”
Blanke man
Het zijn drie van de vijfenzestig gevallen van islamofobie die het pas opgerichte Meldpunt Islamofobie heeft geregisteerd in de maanden januari en februari, net na de aanslagen op Charlie Hebdo en de Joodse supermarkt in Parijs. Een derde van die incidenten is gewelddadig, het leeuwendeel van de slachtoffers is vrouw en de dader is meestal een blanke man, vertelde Rahma Bavelaar van het Meldpunt gisteravond op een bijeenkomst aan de VU over islamofobie, georganiseerd door de islamitische studentenvereniging ISA.
Geweld tegen moslims in Nederland vertoont al jaren een stijgende lijn, maar vooralsnog is de overheid weinig genegen iets te ondernemen. De registratie laat ook te wensen over. Een enkel blog publiceert weleens een lijstje en sinds kort haalt UvA-onderzoeker Ineke van der Valk het nieuws met haar onderzoek naar moslimdiscriminatie. Daaruit blijkt, onder andere, dat 39 procent van de moskeeën in Nederland de afgelopen jaren mikpunt is geweest van een of andere vorm van geweld.
Synagoges en Joodse scholen
De cijfers zijn vergelijkbaar met die van het Het Centrum Informatie en Documentatie over Israël (CIDI), dat elk jaar een monitor met antisemitische incidenten (170 meldingen in 2014, waarvan zes gewelddadig – PB) publiceert, zei Bavelaar, die er meteen aan toevoegde dat ze er geen competitie van wil maken. Toch trekt de overheid wel geld uit voor de beveiliging van synagoges en Joodse scholen, maar niet voor islamitische instanties.
Het Meldpunt Islamofobie kijkt de kunst af bij het CIDI en wil islamofobie ook hoog op de politieke agenda hebben. Daar moet wel wat voor gebeuren. De neiging onder belaagde moslims om aangifte te doen is bijvoorbeeld niet erg groot, onder andere omdat de politie er niet net zo happig op is islamofobe incidenten op te nemen als ze is bij antisemitisme. “We hebben geen meldingscultuur, zoals de Joodse gemeenschap”, zei Bavelaar.
Plicht als moslim
“De politiek doet niets, het is onze plicht als moslim om daarom zelf actie te ondernemen”, aldus Bavelaar. Ze riep de aanwezigen op om aangifte te doen en er bij familie en vrienden op aan te dringen dat ook te doen. “Laat je niet aanpraten dat je bijdraagt aan een slachtoffercultuur.”
“Hebben moslims islamofobie aan zichzelf te danken?” vroeg iemand uit het publiek. Antropoloog Martijn de Koning, bekend van zijn onderzoek naar de religiebeleving van jonge Nederlandse moslims, antwoordde nee, dat vond hij een gevaarlijke redenering. “Dat is hetzelfde als zeggen dat Joden aanslagen op synagoges aan zichzelf hebben te danken vanwege wat er in Israel gebeurt.” Nederlandse niet-moslims moeten de hand maar eens in eigen boezem steken, zei een jonge vrouw.
ISIS-achtige vlaggen
Niemand die suggereerde dat je moslims weliswaar niet de schuld kunt geven van islamofobie, maar dat het zou kunnen helpen om eens een protestdemonstratie tegen Israël te organiseren zonder met enge, zwarte, ISIS-achtige vlaggen te zwaaien en te roepen dat de Joden dood moeten. Of om als islamitische studentenvereniging een rabiate antisemiet uit te nodigen voor een lezing op je universiteit. Feestjes om de verjaardag te vieren van de moord op Theo van Gogh, zullen evenmin bijdragen aan het verminderen van islamofobie, net als een nogal bedenkelijk advies met een stevig blaming-the-victim-gehalte aan iemand die door haar neef is verkracht.
De gever van dat laatste advies, islamdocent Bahaeddin Budak, die daar zeven jaar geleden een nationale rel mee veroorzaakte, was één van de sprekers op de bijeenkomst. Nu gaf hij, aan de hand van de koran, advies over hoe moslims moesten omgaan met spot en hoon, Mohammed-cartoons, satirische televisieprogramma’s en islamofobe berichtgeving in de media.
Normaal gedragen
Het was een boodschap van tolerantie en geduld, deze keer. De profeet Mohammed werd immers zelf voortdurend getergd, bijvoorbeeld toen ongelovigen hem uitdaagden de maan in tweeën te splijten als hij dan zo’n belangrijke profeet was. Dat deed Mohammed toen met zijn vinger en toen was het nog niet goed, want toen werd hij van toverij beschuldigd. Maar pakte Mohammed toen de wapenen op? Ging hij over op geweld? Neen. Hij bleef geduldig. Allah zag alles en zou zijn belagers wel straffen.
Zo ook in het hier en het nu. Als je wordt bespot, ga je gewoon even weg en als je bespotters zich weer normaal kunnen gedragen, ga je het gesprek weer aan, zegt de koran. Troost je maar met de gedachte aan wat de de volkeren is overkomen die Mozes en Abraham weerstonden.
“Jij bent niet verantwoordelijk voor wat zij zeggen”, aldus Budak.