Niet alleen studenten en medewerkers vinden dat de VU moet veranderen, ook de VU-voorzitter Jaap Winter zelf. Hij wil onder meer onnodige bureaucratie aanpakken.
Vorige maand vond aan de VU het grote debat plaats over democratie en transparantie. “Dit debat en alles wat eraan voorafging, laat zien dat docenten, ondersteuners en studenten hart hebben voor wat aan de universiteit gebeurt en zich er zorgen over maken. Dat vind ik belangrijk”, zegt collegevoorzitter Jaap Winter.
“Maar dat geldt ook voor mij persoonlijk en mijn medebestuurders”, voegt hij er direct aan toe. Daarmee verweert hij zich tegen de kritiek die Verontruste VU’er Boris Slijper in de vorige Advalvas uitte: “Slijper suggereert dat het college wel wil praten en nog eens uitleggen, maar niet echt dingen wil veranderen. Zo staan wij niet in het debat. We nemen de inhoudelijke inbreng serieus. De discussie is na het debat ook niet voorbij. We gaan concreet aan de slag met een aantal thema’s. Zo moeten we vormen vinden waardoor mensen zich meer betrokken voelen bij het bestuur en beleid. En uitzoeken waar we beter gebruik kunnen maken van de eigen expertise die we in huis hebben. Ik sprak laatst met een groep internationale wetenschappers. Uit deze groep kwamen allemaal suggesties voor hoe het internationale profiel van de VU aan te scherpen. Het International Office heeft dit opgepakt en een eerste bijeenkomst met hen hierover georganiseerd.”
Meer betrokken
Concrete voorstellen heeft Winter nog niet. “Ik hoor mensen zeggen dat ze zich niet betrokken voelen bij het bestuur. Waar zit dat dan precies in? En wat voor oplossingen gaan echt werken? Om dat uit te werken hebben we tijd nodig. Ik ga niet gelijk roepen dat we dit en dit anders gaan doen. We moeten zoeken naar nieuwe vormen om die betrokkenheid te vergroten.’’
Daarom heeft Winter bij het debat van 30 maart ook toegezegd mee te werken aan een enquête onder studenten en medewerkers: “We zijn al in gesprek met elkaar over de thema’s die hierin aan de orde moeten komen. Ook de medezeggenschap is betrokken bij de invulling ervan.”
Doorgeschoten bureaucratie
Een belangrijk achterliggend probleem vindt hij de doorgeslagen bureaucratie. “De maatschappij wil dat we verantwoording afleggen over wat we met de miljoenen belastinggeld doen. Daarvoor bedachten de overheid en wijzelf een systeem van regels en procedures. Daarin zijn we doorgeschoten. We vertrouwen elkaar niet meer en willen een systeem dat controleert of mensen het wel goed doen, volgens de regels. Soms is dat ook wel makkelijk, want als er iets fout gaat, kun je dat geen mens verwijten, zolang het maar volgens de regels is gegaan. We moeten mensen meer professionele verantwoordelijkheid geven en hen daarop aanspreken. Trouwens, ook niet alles aan het rendementsdenken is verkeerd. Het is bijvoorbeeld niet onredelijk om van studenten te verlangen dat ze binnen een bepaalde tijd hun studie afronden.”
Slimmere verdeling geld
Maar hij wil de schuld voor de onvrede niet alleen bij de boze buitenwereld leggen. De VU gaat zelf ook zaken aanpakken. “We moeten zelf kritisch kijken naar de regels die we intern uitstorten over de universiteit. We implementeren dit jaar een Kafka-knop om overbodige bureaucratie te melden en aan te pakken.”
Ook de werkdruk van wetenschappers is een punt van aandacht. Winter: “Stellen we niet te veel eisen tegelijk? Onze rector heeft al gezegd dat niemand de eis stelt van tien publicaties per jaar. Waarom doen wij dat dan wel? De kwaliteit van de beste publicaties zou het onderwerp van gesprek moeten zijn, niet de hoeveelheid. In hoeverre kan de VU dat zelf anders organiseren? Als mensen van hier elders gaan solliciteren waar wél veel publicaties worden verwacht, is er een probleem. Gelukkig is door de discussie van de afgelopen tijd wel het nodige in beweging gekomen. De KNAW heeft gezegd dat er meer nadruk moet komen te liggen op de kwaliteit in plaats van op de kwantiteit van publicaties en NWO wil dat onderzoekers minder tijd hoeven te besteden aan het aanvragen van subsidies.”
Punten aanpakken
Het bestuur van de UvA heeft onder druk een lijst met tien actiepunten opgesteld. Gaat Winter dat ook doen? “Ik hoef het niet per se op papier te zetten, maar in mijn hoofd zitten wel issues die dringend aandacht vragen. Neem de flexibele schil. De cao-afspraken over het terugdringen van het aantal tijdelijke contracten geven hier richting aan. En we willen echt werk maken van een goed talentenbeleid voor iedereen. En rond smart@work liggen pijnpunten. Mensen mogen zich niet ondergeschikt voelen aan een opgelegd systeem. Bij IT is ook een hoop werk aan de winkel. Verschillende systemen werken niet zoals ze bedoeld waren. Dan hebben we nog het debat over de verdeling van het geld binnen de universiteit. Kan het slimmer? Daarbij speelt de financiering van de campusvernieuwing een rol. Dat is een stevige agenda.”
Bestuur faculteiten
Een van de punten waar het college nu mee aan de slag gaat, is de vormgeving van het bestuur van de faculteiten. Daar dreigde een conflict met de ondernemings- en studentenraad. Die zagen niets in het voorstel van het college om alleen de decaan verantwoordelijk te maken voor dat bestuur. Tijdens de overlegvergadering met de ondernemings- en studentenraad vorige week trok het college het voorstel voor eenhoofdige leiding van de faculteit terug. Winter: “Het samen oplossen is belangrijker dan je eigen gelijk willen halen. Uiteindelijk willen we allebei een goed bestuurde faculteit.”
Inhoud centraal
Tot slot komen we nog even terug op een aspect van het rendementsdenken waar Winter zich zorgen over maakt. “Veel mensen binnen de universiteit hebben het gevoel dat beslissingen alleen nog maar gestuurd worden door kwantitatieve, meetbare instrumenten. Maar we moeten juist ook over de inhoudelijke dingen praten waar we samen voor staan. Dat maakt de universiteit tot onze universiteit. Zo hebben we in het kader van het instellingsplan vier inhoudelijke profileringsthema’s afgesproken, Governance for society, Human health &life sciences, Connected world en Science for sustainability. Daarnaast nog drie overkoepelende thema’s. Dat zijn diversiteit, talentontwikkeling en internationalisering. Laten we daar met elkaar proberen handen en voeten aan te geven. Daarvoor zitten we toch bij de VU?”