Zijn ontvangst was bepaald vijandig, maar Jaap Winter heeft heel wat harten ontdooid in de korte tijd dat hij collegevoorzitter was.
Collegevoorzitter Jaap Winter kwam niet in een gespreid bedje terecht toen hij vier jaar geleden aantrad. Op de campus hingen overal posters met zijn portret erop en het opschrift: Winter is Coming, een verwijzing naar de bloedige tv-serie Game of Thrones.
Het wantrouwen jegens bestuurders was enorm. Er was door de vorige voorzitter een grootscheepse reorganisatie in gang gezet, waarbij veel ontslagen vielen en de werkdruk flink werd opgevoerd. Er was een beweging, de Verontruste VU’ers, die veel rumoer maakte en zelfs de doorgaans zo brave VU-studenten kwamen in opstand.
Winter ontboezemde eind vorig jaar dat hij zich in die tijd behoorlijk eenzaam heeft gevoeld. “Iedereen was aan het klagen. Alleen maar klagen”, zei Winter op een symposium. “En ik heb alleen maar wantrouwen gekregen. Mensen die me nooit eerder hadden gezien en mij wantrouwden, alleen omdat ik bestuurder was. Ik vond het echt helemaal niet leuk en het was heel iets anders dan ik had verwacht, toen ik hier begon.”
Toch slaagde Winter erin de harten op de VU-campus te ontdooien. Hij kreeg te maken met de FALW-bezetting van de Kerkzaal en met luidruchtige verstoringen van de dies natalis en de opening van het academisch jaar door Verontruste VU’ers.
Luistert naar wat leeft op campus
Winter reageerde met tact en empathie. De Kerkzaalbezetters beëindigden hun actie uit eigen beweging, omdat ze het gevoel kregen dat er naar hen werd geluisterd. Ze mopperden zelfs een beetje over al die welwillendheid waarmee ze werden benaderd. “Het moeilijke aan het VU-bestuur is dat dat zich zo redelijk opstelt”, zei een van hen tegen Advalvas. “Daardoor zou actievoeren aan de VU door de buitenwereld al snel als onredelijk worden gezien.”
Zo maakte de koude oorlogssfeer aan de VU plaats voor een sfeer van wederzijds vertrouwen, een heuse detente.
Niet alleen door Winter, trouwens. Met de komst van rector Vinod Subramaniam en Marjolein Jansen is er eindelijk weer een bestuur met een menselijk gezicht, dat luistert naar wat er leeft op de campus. Zo organiseerde Winter een grote bijeenkomst om te horen wat de wensen zijn van medewerkers en studenten, Subramaniam ging bij iedereen langs om zijn oor te luisteren te leggen. Het college van bestuur is prominent aanwezig bij het afscheid van decanen, bij symposia en andere bijeenkomsten. Winter, Subramaniam en Jansen maken echt deel uit van de VU-gemeenschap.
Bruto Academische Waarde
De vermenselijking van het bestuur probeert Winter nu duurzamer te maken met zijn idee voor een Bruto Academische Waarde, die het rendementsdenken moet vervangen: het denken in output en diploma’s en publicaties in hoogwaardige tijdschriften. De hele VU wordt betrokken om in sessies mee te denken over de manier waarop die Waarde vorm moet krijgen.
Winter is geen heilige, hij schijnt weleens te kunnen uitvallen tegen gesprekspartners als de besluitvorming door al die inspraak naar zijn zin wat te stroperig wordt. En je ziet hem opleven als hij zich mag bezighouden met de juridische haken en ogen van het besturen van een universiteit, bijvoorbeeld bij de ‘scheiding’ van VU en VUmc.
Als onderhandelaar namens de universiteitenkoepel VSNU zorgt hij voor een doorbraak van open access, zoals onlangs, toen hij een akkoord regelde met Cambridge University Press.
De bètafusie tussen de UvA en de VU verliep minder florissant. VU-medewerkers en -studenten wilden graag, maar aan de UvA bleven ze dwarsliggen, ondanks alle toenaderingspogingen en uitnodigingen van Winter zelf.
Ethische vorming
Het is niet de reden dat hij het na één termijn voor gezien houdt, zegt hij. Hij kan als jurist de wetenschapsbeoefening niet te lang op een laag pitje houden zonder uit vorm te raken. Ook als bestuurder bleef hij zich bemoeien met de wetenschapsbeoefening door juristen, bijvoorbeeld door een discussie aan te zwengelen over de ethische vorming van juristen.
Best jammer voor de VU dus, dat hij vertrekt, maar gelukkig voor de wetenschap.