Is de VU volgens corporate governance-specialist Jaap Winter een bedrijf als alle andere? En hoe kijkt hij tegen de VU-UvA-toenadering aan? Een verkennend gesprek met de nieuwe collegevoorzitter, die op 1 december aan de slag gaat.
Waarom heeft u voor de VU gekozen?
“Het is een prachtige universiteit. Als hoogleraar bij de UvA en voormalig decaan bij de Duisenberg school of finance heb ik veel met de VU gewerkt. Ik vind het mooi dat de universiteit niet alleen de ambitie heeft om studenten kennis en technieken aan te leren, maar dat zij meer wil bieden. Een kompas en vorming op andere gebieden dan studie alleen.”
U zegt dat u zich herkent in de identiteit van de VU. Welke is dat volgens u?
“De VU heeft een duidelijke christelijk-gereformeerde traditie, al is die nu niet meer zo expliciet. De universiteit is opener geworden, maar biedt nog wel dat kader. Hoewel ik geen actieve kerkganger ben, ben ik hervormd opgegroeid. Dat heeft mij zeker gevormd, het speelt op de achtergrond nog mee.”
U heeft veel ervaring op het gebied van corporate governance. Wat is het verschil tussen een commercieel bedrijf en de universiteit?
“Het belangrijkste verschil is dat de VU geld verdienen niet als primaire doelstelling heeft. Onze taakstelling is om een bijdrage aan de maatschappij te leveren door middel van onderwijs en onderzoek. Voor een deel zijn er ook grote parallellen. Wat belangrijk is voor goed bestuur van een commercieel bedrijf, geldt ook voor de universiteit. Dat zijn goede mensen, bestuursstructuur van hoge kwaliteit en een transparante werkwijze.”
Wat vindt u belangrijker: een stabiele financiële situatie of meer investeren in beter onderwijs en onderzoek?
“Onze primaire taak is om goed onderzoek te doen en goed onderwijs te geven. Om dat ook op de lange termijn te kunnen blijven doen, moeten we financieel gezond zijn. We krijgen een bijdrage van het rijk en van derden om onderzoek te doen. Het is onze verantwoordelijkheid om dat geld niet te verkwisten aan dingen die niet bij dat primaire doel horen. In deze tijd, in deze omstandigheden, moeten we daarvoor wat aanpassingen doen.”
Het zijn momenteel spannende tijden aan de VU. Waarom begeeft u zich in dat wespennest?
“Ik ga inderdaad niet rustig op de winkel passen. Het is een uitdaging, ik wil graag de universiteit op een mooie manier hier doorheen loodsen. Het is ook geen onmogelijke taak. Maar wel één die veel van me zal vragen.”
Vindt u het moeilijk om mensen te ontslaan?
“Dat is nog nooit eerder mijn rol geweest, al ben ik wel als adviseur betrokken geweest bij bedrijven die in zo’n situatie zaten. Mensen ontslaan is nooit leuk, daar wordt niemand vrolijk van. Maar het feit dat sommige maatregelen pijnlijk zijn, ontslaat je niet van de verplichting om het toch te doen als je dat noodzakelijk vindt.”
U komt van de UvA. Bent u aangenomen om de banden aan te halen?
“Dat ik hoogleraar aan de UvA ben, heeft volgens mij geen rol gespeeld in de beslissing om mij aan te nemen. Er ligt momenteel een duidelijke lijn. De VU en UvA zijn van plan om intensiever te gaan samenwerken. Het is een ambitie die ik ondersteun, het lijkt me goed voor zowel de universiteiten als de stad Amsterdam. We gaan nu onderzoeken wat die wensen precies betekenen.”