Vanwege de corona moest de opening van het academische jaar vandaag online. Daarbij werd de gelegenheid te baat genomen om er een soort ondernemerspromo van te maken. Alleen Harry Mens ontbrak.
Dat de opening van het academische jaar niet dezelfde flair zou hebben als normaal, was natuurlijk te verwachten. Door corona moet alles online, dus geen cortège en dat soort plechtige rituelen, muzikale intermezzo’s en feestelijkheden. Begrijpelijk. Maar dat we daarvoor in de plaats getrakteerd werden op een soort VU-special van Harry Mens’ Business Class, dat is weer het andere uiterste.
140 jaar geleden richtte Abraham Kuyper de VU op omdat hij een gereformeerde theologische faculteit wilde, onafhankelijk van de staat. Theologie was een van de drie faculteiten waarmee de VU startte. De andere waren Letteren en Rechtsgeleerdheid.
Niets daarover in de gelivestreamde opening van het academisch jaar. Bij Kuyper gaat het nu nog maar om één ding: zijn ondernemerschap, zo prachtig gedemonstreerd met de oprichting van de VU, samen met een bierbrouwer en met geld dat was ingezameld door met spaarbusjes langs gereformeerde huizen te gaan. Zo moeten de VU-studenten ook zijn, daarom wordt er in het kader van het Kuyper-jaar, dat nu van start gaat, een ‘Kuyper-Challenge‘ gehouden: ondernemende studenten moeten hun idee voor een start-up pitchen en drie winnaars krijgen dan geld en coaching bij het opzetten ervan.
Ondernemingsgoeroe
De voorzitter van het college van bestuur, Mirjam van Praag, sprak in een van tevoren opgenomen filmpje, gekleed in toga, van entrepreneurship en ondernemingszin, hoe belangrijk dat is en hoe goed de VU het al doet, met het startup-village en het demonstrator-lab en alles. Daarna kwam er een filmpje van Marry de Gaay Fortman, telg uit een VU-geslacht zou je kunnen zeggen, haar grootvader was rector magnificus van de VU en iedereen in haar familie had aan de VU gestudeerd. Zij is advocaat, partner bij Houthoff dankzij haar ondernemingszin. De derde was Ben Tiggelaar, ondernemingsgoeroe en gepromoveerd aan de VU. “Sommige dingen van het ondernemerschap gaan prima binnen de muren van een universiteit”, jubelde die.
Vervolgens zaten de drie aan een tafel en werd er een soort talkshow opgevoerd, met De Gaay Fortman als gespreksleider. “Ondernemen is goed! Ondernemen is prachtig!” “Helemaal eens met wat je daar zegt!” “Ik herken me daar helemaal in!”
Dan filmpjes met twee uiteraard succesvolle ondernemende studenten. Darine el Houfi was een bedrijfje begonnen voor bijles en coaching en had een “imperium” opgebouwd. Mooi werk wat hij doet, vooral met kinderen die het allemaal niet komt aanwaaien. Mijn hart maakte een een sprongetje toen ik El Houfi hoorde zeggen dat hij het niet voor het geld deed, maar daarop volgde meteen: “het geld is achter mij aan komen lopen.” Vincent Franken en Roel Boekel hebben het bedrijf Findest opgericht, dat zich specialiseert in het vinden van de juiste technologie voor bepaalde problemen die bedrijven hebben. Ook winnaars, natuurlijk.
Ondernemers als rolmodel
Ten slotte begon een live-stream vanuit de VU-hortus, waarin een aantal supersympathieke studenten vragen mochten stellen aan Van Praag, De Gaay Fortman of Tiggelaar. De altijd enthousiasmerende rector magnificus Vinod Subramaniam was nu stalmeester. Wat nou als studenten helemaal geen bedrijf willen beginnen, vroeg een student. Hoe maak je die bewust van het belang van ondernemerschap. “Zichtbaar maken”, antwoordde Van Praag. “Ondernemers naar de VU halen, om als rolmodel te fungeren. Trots zijn op ondernemende studenten en alumni.” De student knikte zichtbaar tevreden met dit antwoord.
Een andere student vroeg aan De Gaay Fortman, die zei als vrouw natuurlijk direct betrokken te zijn met diversiteit op de werkvloer (een collega had haar eens gevraagd hoeveel kinderen ze nog van plan was te krijgen, ze zette hem op z’n nummer door hem dezelfde vraag te stellen), wat haar advocatenkantoor eigenlijk deed aan meer diversiteit op ander gebied: cultureel, etnisch. De Gaay Fortman keek echt alsof ze totaal verrast was. Het hele debat van de afgelopen jaren over uitsluiting en discriminatie op de arbeidsmarkt was kennelijk aan haar voorbijgegaan. “Hmm, moeilijk”, zei ze. “Dat heeft echt heel veel tijd nodig”, en ze nodigde de student uit om eens te komen praten.
Tiggelaars antwoord op de vraag of het wel zo wijs was om in tijden van corona een online bedrijf te beginnen, was dat je juist een online bedrijf moet beginnen. En die studenten maar lief knikken en glimlachen. Geen één dwarse rebeldenker die opsprong en schreeuwde: “Wat ís dit?! Hier ben ik niet voor naar de VU gekomen, om middenstander te worden!”
Actievoerende docenten
Alles werd in het Engels gedaan en ik neem niemand iets kwalijk, mijn moedertaal is het ook niet en ik moet ook altijd zoeken naar woorden als ik Engels moet spreken, maar echt lekker vlot van gedachten wisselen kun je zo niet. Het was af en toe tenenkrommend, als je het al goed kon verstaan.
Na die vragen was het afgelopen. Over wetenschap was het helemaal niet gegaan, actievoerende docenten en onderzoekers die het water aan de lippen staat door werkdruk en financieringsstress? O, die fietsen heel ondernemend ergens langs de A2, is ‘t niet? Lullen we niet over. De VU heeft met Maxim Februari weer een zwaargewicht als Vrije Schrijver aan de haak geslagen, maar ook die was in geen velden of wegen te bekennen. Een voordracht over het corona-onderzoek was nu misschien ook wel passend geweest. Online onderwijs, waar best wel wat om te doen is, de laatste tijd, waar héb je het over.
Daarmee was dit niet alleen de eerste online opening van een academisch jaar, het was ook de eerste die bij mij een gevoel van totale ontluistering achterliet.
De opening van het academisch jaar is hier terug te kijken.