Donderdag 28 april is oud-collegevoorzitter Harry Brinkman overleden. Brinkman was van 1972 tot 1996 lid van het College van Bestuur van de VU, waarvan vanaf 1979 als voorzitter. Brinkman heeft in deze periode een groot stempel gedrukt op de VU. Hij transformeerde de VU van een gereformeerde instelling naar een ‘gewoon bijzondere’, moderne universiteit.
Doelwit
Tekenend voor Harry Brinkman was dat hij in juni 2013 een boek in ontvangst nam over de geschiedenis van het studentenprotest aan de VU, dat vooral in de jaren zeventig heftig opspeelde. Brinkman was namelijk zelf vaak het doelwit van dat studentenprotest. In die periode was hij namelijk een van de belangrijkste VU bestuurders.
Hij was rechtlijnig, maar schuwde het debat niet, zowel met linkse studenten die grote veranderingen eisten, als conservatieve gereformeerden die alles bij het oude wilden laten. Brinkman heeft van de VU een gewone universiteit gemaakt, concludeerde de auteur Cees Paardekooper die zijn boek over de studentenbeweging aan de VU de titel meegaf Omstreden normalisering, de Vrije Universiteit in de jaren zeventig. Met die titel was Brinkman het helemaal eens, hoewel hij op de inhoud van het boek wel het een en ander had aan te merken.
Lees hieronder het in memoriam van universiteitshistoricus Ab Flipse:
In 1972 trad Harry Brinkman toe tot het College van Bestuur (CvB) van de Vrije Universiteit. Brinkman had vanaf 1952 Nederlands gestudeerd aan de VU en was op dat moment werkzaam bij de faculteit Letteren, waar hij een nieuw curriculum had ontwikkeld en werkte aan een promotieonderzoek. Het was zijn bedoeling om na enkele jaren bestuurswerk terug te keren in het onderzoek, maar hij kreeg naar eigen zeggen steeds meer plezier in het bestuurswerk. ‘Universiteitsbestuurder’ bleek een vak te zijn, en Brinkman was er goed in. In 1979 werd Brinkman voorzitter van het CvB, wat hij tot 1996 zou blijven. In deze periode zou hij uitgroeien tot een bestuurder met veel gezag en boegbeeld van de VU, al vond hij zelf dat je als bestuurder niet te veel op de voorgrond moest treden, maar vooral veranderingen in goede banen leiden.
Transformatie
Brinkman begon zijn bestuurswerk toen de Nederlandse universiteiten radicaal van karakter veranderden: groeiende studentenaantallen, bezettingen, de invoering van een democratische bestuursstructuur, een enorme schaalvergroting. De VU veranderde in het ‘tijdperk-Brinkman’ van een kleine, op de gereformeerde achterban gerichte universiteit, tot een middelgrote, breed-christelijke universiteit, die nationaal en internationaal volop meetelde en waar onderzoek een steeds prominentere plaats kreeg.
Brinkman kon zowel uit de voeten in democratische vergadercultuur van de jaren zeventig, waarin de verhoudingen binnen de VU soms zeer gepolariseerd waren, als de zakelijker jaren tachtig en negentig, waarin de universiteiten te maken kregen met forse bezuinigingen. Hij speelde een belangrijke rol in het overleg van de universiteiten met de overheid, en tussen de Nederlandse universiteiten onderling.
Rasbestuurder
Brinkman was een rasbestuurder, maar richtte zich niet alleen op het praktische bestuurswerk. Hij reflecteerde op verleden en toekomst van de Nederlandse universiteiten in redevoeringen en publicaties. Zijn visie op het bijzondere karakter van de VU als christelijke instelling bracht hij naar voren in de rede ‘Identiteit van de Vrije Universiteit’ bij de opening van het Academisch Jaar 1992-93. Met verwijzingen naar filosofen als Lyotard en Wolterstorff , betoogde Brinkman dat er niet één groot verhaal leidend kon zijn voor de VU. Daarvoor is een universiteit een veel te complexe organisatie. Wel is er een aantal ‘kleine verhalen’ typerend voor de VU, zoals blijvende aandacht voor grondvragen in de wetenschap, een functioneren in de contexten van zowel wetenschap als geloof, nadruk op verantwoordelijkheid en een eigen organisatiecultuur. Deze redevoering zou binnen de VU veel discussie losmaken.
Bij zijn afscheid verscheen er een speciaal nummer van Advalvas, waarin onder meer vier ministers van Onderwijs waarmee Brinkman te maken had gehad terugblikten. In de afscheidsbundel ‘Ambiguïteit & pluraliteit’ tekenden oud-collega’s hem als een van de eerste moderne universiteitsbestuurders in Nederland.
Zie ook ‘H.J. Brinkman’ op ‘Geheugen van de VU’.