De vakbond FNV Overheid voert in de week van de werkstress van 14 tot 18 november acties op de universiteiten tegen de te hoge werkdruk. Maar niet op de VU. De leden van de bond hebben het namelijk te druk met hun werk.
“Uit een peiling onder onze leden blijkt dat verminderen van de werkdruk de hoogste prioriteit heeft bij de onderhandelingen over een nieuwe cao”, zegt Régine Anmuth. Zij is FNV vakbondsfunctionaris aan de VU. Op haar spreekuur komen steeds vaker mensen langs die echt problemen hebben met de werkdruk. “Ik hoor veel verhalen van werknemers die zich door hun baas onder druk gezet voelen om harder te werken, of een andere baan te zoeken. Ook hebben sommige oudere werknemers me verteld dat ze bedreigd zijn met demotie omdat ze te weinig zouden presteren, onder anderen hoogleraren die niet meer genoeg zouden publiceren.”
Nieuwe cao
Daarom wilde de FNV bij de onderhandelingen over een nieuwe cao afspraken met de universiteiten maken om iets aan de werkdruk te doen. Maar dat wilde de werkgeversorganisatie VSNU niet, legt Mark Peters, voorzitter van de FNV ledengroep VU uit. “Er lagen voorstellen op tafel om het probleem aan te pakken, maar ineens wilde de VSNU er niet meer aan. Ze hebben eenzijdig de oude cao met een jaar verlengd met 0,8 procent loonsverhoging als zoethoudertje. Maar wij willen voor de nieuwe cao wel afspraken maken om de stress op het werk te verminderen.”
Perspectieven
Een van de middelen die hij ziet is het bieden van duidelijkere perspectieven aan mensen met een tijdelijke aanstelling, vooral bij het wetenschappelijke personeel. “Nu krijgen veel jonge docenten een contract voor een paar jaar met een hele waslijst aan eisen waaraan ze moeten voldoen om een vaste aanstelling te krijgen. Veel publiceren, genoeg onderzoeksgeld binnenhalen en toponderwijs geven. Die mensen werken zich te blubber om alles aan te kunnen. Ik ken geen docent die al zijn werk binnen de normale werktijd afkrijgt. Iedereen werkt meer uren. En de cultuur is inmiddels dat je dat gewoon moet vinden, want iedereen doet dat.”
Meer werk
Maar de werkdruk onder het ondersteund personeel is ook heel hoog, is de ervaring van Anmuth. “Zeker na de grote reorganisatie van de ondersteunende diensten komen er veel klachten bij ons binnen. Vaak moeten minder mensen gewoon net zo veel, of nog meer, taken vervullen dan voor de reorganisatie. Bij sommige afdelingen zie je dat het ziekteverzuim is toegenomen of dat nogal wat mensen een andere baan zoeken. Uit het werkbelevingsonderzoek van de VU zelf kwam naar voren dat op sommige afdelingen zelfs een angstcultuur heerst omdat mensen zich door hun baas te veel onder druk gezet voelen.”
Soms wordt geprobeerd de problemen op te lossen door extern personeel in te huren, maar dat lost niet alles op volgens Peters. “Die mensen zijn niet ingewerkt en weten de weg niet. Daardoor moeten de andere werknemers naast hun gewone taken ook nog het ingehuurde personeel begeleiden en ondersteunen. Dus komt er een taak bij.”
Hij vindt dat de VU niet op een nieuwe cao moet wachten om het probleem aan te pakken, maar ook zelf iets kan doen. “Eén ding is het voeren van goed werkoverleg, waarbij het personeel serieus wordt genomen. De leidinggevenden moeten daarin worden geschoold, want ik hoor verhalen waar de honden geen brood van lusten. Nu ja, de managers moeten ook aan de hun opgelegde doelen voldoen. Maar die moeten harder nee leren zeggen naar boven in plaats van hun ondergeschikten op te zadelen met bijna onmogelijke taken.”
Duidelijke perspectieven
En het bestuur moet in zijn ogen duidelijker prioriteiten stellen. “De afgelopen jaren is de ene na de andere verandering doorgevoerd. Het is altijd meer, meer, meer. Dat komt mede doordat de universiteiten elkaar zien als concurrent. In plaats van samen te werken proberen ze elkaar af te troeven. Nu wil de VU bijvoorbeeld overal Engelstalige bachelors gaan invoeren, terwijl daar geen extra geld en personeel voor is. Kan dat wel vraag ik me af? We moeten af van de cultuur van én, én, én. Kijk naar wat reëel haalbaar is en stel duidelijke prioriteiten vast. En erken dat sommige dingen nu gewoon niet kunnen omdat het personeel het al druk genoeg heeft.”
Online enquête
Om de problemen rondom de werkdruk duidelijker in kaart te brengen organiseert de FNV nu op de universiteiten een online enquête. De bedoeling was dat de kaderleden van de bond dit met ludieke acties onder de aandacht van het personeel zou brengen, maar op de VU gaat dat slechts mondjesmaat lukken, zegt Anmuth. “Wij zijn ook allemaal maar gewoon werknemer van de VU en dat betekent druk, druk, druk met werk.”