De reden die de VU geeft voor de beoogde bezuinigingen is dat ze veel kwijt is aan de salarissen en er relatief weinig studenten op afkomen. Is dat geen goede reden?
“We willen aankaarten dat Aardwetenschappen een tekortstudie is. Het is inderdaad geen grote groep studenten, maar wel een groep die ontzettend belangrijk is voor Nederland. Er is heel veel vraag naar in de werkwereld, waarbij er juist méér aardwetenschappers nodig zijn. Op een kleine studie bezuinigen klinkt financieel logisch, maar is in dit geval geen verantwoordelijke keuze. Het zou voor Nederland heel kwalijk zijn als onze expertise verdwijnt. De VU zegt een duurzame universiteit te zijn, maar dit is geen duurzame keuze.”
Bezuinigingen
Hoewel Aardwetenschappen een hoog studierendement heeft en uitstekend onderzoek verricht, zit de afdeling in financiële moeilijkheden vanwege lage studentenaantallen en hoge loonkosten. De afdeling heeft daarom te horen gekregen dat het niet in de huidige vorm kan doorgaan. De geplande bezuinigingen van het nieuwe kabinet zijn daarbij nog niet meegerekend.
Jullie vrezen dat de VU de afdeling die de brandende aarde kan blussen gaat afzwakken of wegbezuinigen. Wat voor kennis zou er precies verloren gaan?
“We hebben specialisten die alles weten over klimaatverandering en klimaatmodellen, over bosbranden en oceaanstromen. Onze diepe-aarde-geologen zijn essentieel voor de energietransitie. De hydrologen binnen onze afdeling hebben alle verstand van water, wat ontzettend belangrijk is in een land als Nederland met al zijn rivieren en ligging onder zeeniveau. En zo is er nog veel meer.”
Heeft de stress omtrent de bezuinigingen impact op de kwaliteit van het onderwijs?
“Er zijn al mensen uitgevallen. Dat wordt gelukkig relatief goed opgepakt, omdat iedereen de kwaliteit van het onderwijs heel hoog heeft zitten. Maar de gewoonlijk fantastische sfeer op de afdeling is nu niet echt meer fantastisch.”
Zijn er oplossingen die de VU over het hoofd heeft gezien?
“Ik weet niet precies over welke opties er allemaal is gesproken, maar zelf wil ik dat de afdeling een kans krijgt om te groeien. Als ik tegen mensen zeg dat ik Aardwetenschappen studeer, weet niemand wat het is. Ze denken aan archeologie of aan kunst, want ‘art wetenschappen’. Als ik dan uitleg wat wij doen voor de samenleving, vinden ze het heel interessant en belangrijk. Ik denk dat de opleiding meer in de spotlight kan worden gezet. Ik ben zelf ook voor een naamsverandering naar bijvoorbeeld aard- en klimaatwetenschappen. Dan wordt de duurzaamheidskant belicht en is de inhoud duidelijker. Zo kunnen er veel meer mensen worden bereikt en kan de opleiding groeien.”
In september hielden jullie een ‘educatief protest’, waar jullie niet schreeuwden en eisten, maar vooral uitlegden. Zijn jullie niet te braaf om echte veranderingen teweeg te brengen?
“Nu er nog geen definitieve beslissingen gemaakt zijn, kun je wel schreeuwen en boos worden, maar ik denk dat het veel meer effect heeft om een gesprek aan te gaan en uit te leggen wat je zorgen zijn. Het is niet alsof dit wordt gedaan omdat de besturen van de VU een hekel aan ons hebben. We proberen ze uit te leggen waarom dit een onverstandige keuze is en gaan nu zien hoeveel daarmee gedaan wordt. Ik heb ook wel mensen om mij heen die zeggen dat als er niets mee gedaan wordt, dat we ons misschien een keer iets luidruchtiger moeten laten horen. Maar als het alleen maar gaat om schreeuwen, krijg je ook heel veel afkeer. Daar ben ik zelf geen voorstander van.”
Verbijsterend, in deze tijden van klimaatverandering, energietransitie (waaronder ook geothermie), grondstoffenschaarste (kritische mineralen, maar ook ‘zand’) en tal van andere grote vragen over het ontstaan van leven, bodemdaling, etc. wordt de kettingzaag gezet in aardwetenschappen. Ach, die klimaatverandering is toch onzin, en China bouwt enorm goedkope electrische auto’s. Wat zeuren die aardwetenschappers toch. Dat geld kan veel beter besteed worden en over 100 jaar vinden ze wel een oplossing voor die zeespiegelstijging, etc. Wij zijn er dan toch niet meer…
Het gaat niet om nodig, goed. Het moet allemaal betaald kunnen worden. En als de VU te dure gebouwen laat bouwen en andere beslissingen neemt die geld kosten, gaan de kosten omhoog en inkomsten omlaag! Dus, snijden in je kernactiviteiten, voor je allerlei randzaken aanpakt.
Het is te hopen dat met de bezuinigingen op komst, er niet hetzelfde wordt gehandeld zoals in de jaren ’80 ten gevolge van de 1e en 2e oliecrisis. De olieprijs werd 4x zo hoog, dat gaf grote problemen. Er kwam in 1982 een Akkoord van Wassenaar, waar afgesproken werd dat er geen loonstijgingen kwamen. Maar de problemen bleven. De politici kozen ervoor om de gevestigde orde te beschermen. Dit betekende dat er jarenlang, tot ver in de jaren ”90 hoge werkloosheid was. Pas afgestudeerden/jongeren hadden weinig tot geen kansen. “Gul met de bijstand waren politici: gooi ze daar maar in.”
En de gevestigde orde kon rustig verder leven, zonder iets te hoeven in te leveren. Als sommigen maar een mooi leventje hebben. Dat heet economisch: afwentelen van problemen. Het betekent het zeer onrechtvaardig verdelen van welvaart. Politici hebben hier dus heel bewust voor gekozen. Daarmee ontnamen ze mensen hun welvaart en dat is een vorm van diefstal.
In de financiele crisis handelden politici vergelijkbaar: ook toen werden de problemen afgewensteld naar beneden. Als sommigen maar geen eurocent hoefden in te leveren. Dat anderen zo financieel in de problemen kwamen en omdat het opeens allemaal zo snel ging ook het aantal daklozen behoorlijk ging stijgen, kon politici niets schelen. Zo moest zelfs het College voor de Rechten van de Mens politici erop wijzen dat ze uit mensenrechtenoogpunt verplicht waren voor deze daklozen minimale voorzieningen moesten treffen. En toen zei premier Rutte: Wat leven we toch in een geweldig en rijk land. Ja, voor sommigen. Als sommigen maar een mooi leventje hebben.
Hopelijk gaan met de huidige financiele veranderingen onze leiders beter om met het rechtvaardig verdelen, zodanig dat iedereen een gelijke kans heeft op een volwaardig sociaal economisch bestaan. Het is waarschijnlijk wel verstandig dat universiteiten zich meer gaan specialiseren. Niet iedere universiteit hoeft alle werkvelden te beslaan. Door te specialiseren kunnen de resultaten toenemen. Maar iedereen moet wel volwaardig kunnen participeren op de arbeidsmarkt. Zo moet je dan aan een andere universiteit aan het werk kunnen. De arbeidsmarkt in zijn geheel moet beter gaan functioneren, zodat als het nodig is voor iedereen het salaris aangepast moet kunnen worden.
RECHTVAARDIG VERDELEN VAN WELVAART HEET DAT.
Als dat niet gebeurt kunnen gedupeerden naar de rechter gaan om te laten toetsen of de mensenrechten hier in Nederland wel voldoende in acht genomen worden. Ik ben benieuwd of rechters werkelijk onafhankelijk zijn of dat ook voor hen geldt: Wiens brood men eet, diens taal men spreekt. Zij krijgen immers hun geld ook vanuit de politiek, vanaf de grote hoop die belastinggeld heet. En doen universiteiten wel (voldoende) onderzoek naar de onafhankelijkkheid van rechters? Of geldt voor universiteiten ook: Wiens brood men eet, diens taal men spreekt?