Zeven oud-VU-studenten die op een kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen staan, traden donderdagavond met elkaar in het strijdperk. Maar door een overvol programma was er nauwelijks gelegenheid voor echte discussie.
“De komende verkiezingen voor de Tweede Kamer doen er echt toe. Er staan keuzes op het spel die ook aan onze universiteit raken”, zei collegevoorzitter Jaap Winter bij de opening van het debat dat om onduidelijke redenen bijna een half uur later begon dan stond aangekondigd.
Zeven alumni van de VU die kandidaat zijn voor de Tweede Kamer, kwamen hun standpunten toelichten. Nu ja, een beetje een uitzondering was Femke Roosma die GroenLinks vertegenwoordigde. Blijkbaar is de VU niet zo GroenLinkserig, want de organisatoren van het debat, het alumnibureau van de VU, hadden geen afgestudeerde GroenLinkser kunnen vinden. Roosma is namelijk afgestudeerd aan de UvA en nu lid van de gemeenteraad van Amsterdam, maar geen kandidaat voor de Tweede Kamer.
De oud VU’ers Amma Assante (PvdA), Marijn Bosman (D66), Evert-Jan Slootweg (CDA), Barbara Visser (VVD), Joël Voordewind (ChristenUnie) en Joram van Klaveren (VNL) waren er wel.
Nieuws uit de krant
Maar voor ze met elkaar in debat mochten, moest discussieleider Roderik van Grieken eerst nog wat zaken met de zaal doornemen. Waar halen de aanwezigen bijvoorbeeld hun nieuws vooral vandaan? 45 procent uit de krant, 29 procent NOS journaal en maar drie procent van Facebook. Dat valt dus mee. En 62 procent van de ongeveer honderd aanwezigen wist al op welke partij ze zouden gaan stemmen.
“Dat is best bijzonder”, legt VU-politicoloog André Krouwel, die van het Kieskompas, uit. Flink wat kiezers beslissen pas vlak voor de stembus welk vakje ze rood gaan maken. Er kan volgens hem dus nog van alles gebeuren. Daarbij kan vooral D66 nog een bijzondere factor worden, volgens Krouwel. “Die partij is voor bijna iedereen de tweede keuze. Ze noemen zichzelf niet voor niets het redelijke alternatief. Dus wie weet gaat Pechteld nog iets betekenen in de race tussen Wilders en Rutte.”
Tot nu toe ziet Krouwel weinig dynamiek in de verkiezingscampagnes. Er is geen race tussen links en rechts zoals de vorige keer tussen Rutte en Samsom. Nu zijn de VVD en PVV communicerende vaten. Wat eraf gaat bij Wilders komt er bij Rutte bij. Tot nu toe komt Asscher met de PvdA daar niet aan te pas. Links zit vooral met elkaar te bekvechten. Eén voorspelling wilde hij wel doen: Wilders haalt geen veertig zetels. Nu is de VVD met 41 zetels de grootste Kamerfractie.
Reprimande
Toen mochten eindelijk de politici aan het woord over een door de zaal gekozen stelling. ‘Nederland moet minder vluchtelingen opvangen’ bleek favoriet. ‘De privacy van burgers mag worden beperkt om terrorisme te bestrijden’ werd nummer 2. Het leenstelsel en ‘maatschappelijke dienstplicht voor jongeren’ vond nagenoeg niemand een interessant onderwerp. “Dit zijn precies de onderwerpen die landelijk de kiezers ook het belangrijkste vinden. Sociaaleconomische items doen er blijkbaar niet toe”, kraaide hoogleraar communicatiewetenschappen Jan Klein Nijenhuis nog even, die momenteel ook verkiezingsonderzoek doet.
De posities rondom stelling één zijn duidelijk: VVD, VNL en CDA zijn voor, GroenLinks, D66, PvdA en ChristenUnie tegen. Joram van Klaveren zei het zo: “We kunnen de problemen in de wereld niet oplossen, maar moeten wel zorgen dat de situatie in Nederland bewoonbaar blijft.” Dat kwam hem op een scherpe reprimande van Joël Voordewind (CU) te staan. “Bent u wel eens in Libanon geweest? Daar leven anderhalf miljoen vluchtelingen uit Syrië onder erbarmelijke omstandigheden op een bevolking van vier miljoen. Dan moet Nederland die zestigduizend vluchtelingen toch wel aan kunnen?’’
Leenstelsel
Helaas, tijd voor het volgende onderwerp. Twee studenten van de VU-boardroom mochten ook even hun zegje doen. Monique Verbeek mist vooral emotionele veerkracht op de universiteit door gebrek aan persoonlijke aandacht. En Zainab Noor el Hejazi vreest dat door de invoering van het leenstelsel steeds minder ‘stapelaars’ naar de universiteit komen. Die problemen herkent Femke Roosma (GL), want ze is zelf docent aan de universiteit van Tilburg. “Universiteiten moeten genoeg middelen hebben om kleinschalig onderwijs te kunnen geven”, was haar reactie. Maar snel door naar de tweede stelling.
Privacy
“Zonder veiligheid geen privacy”, zei Barbara Visser (VVD) fier. Maar eigenlijk bleken voor- en tegenstanders van de stelling dat de privacy mag worden beperkt in het belang van terrorismebestrijding, redelijk genuanceerd. “In dit land is iemand pas verdacht als er bewijzen zijn”, aldus Van Klaveren. Marijn Bosman (D66) wees er fijntjes op dat juist de huidige regering flink heeft bezuinigd op veiligheidsdiensten en politie, terwijl juist die nodig zijn voor gerichte opsporing. En de gevolgen daarvan zijn merkbaar aldus Amma Ansante (PvdA): “De wijkagenten zijn wegbezuinigd. Dit soort mensen heb je nodig om radicalisering in het vizier te krijgen en tegen te gaan. Dat werkt beter dan alle data van internet te gaan verzamelen en opslaan.”
Wilders moet bloot
Toen was het alweer bijna het einde. “Dit debat heeft dus niets opgeleverd”, concludeerde Krouwel, nadat bleek dat er nog net zoveel mensen wisten op welke partij ze gingen stemmen als aan het begin van het debat. Wat volgens hem werkelijk invloed op het verloop van de verkiezingen zou hebben, is dat Wilders echt in het openbaar verantwoording komt afleggen over zijn standpunten. “Het is een aanfluiting voor de democratie dat hij weigert in het openbaar in debat te gaan. Hij moet nu eindelijk eens openlijk uit komen leggen wat hij echt vindt en hoe hij dat denkt te bereiken.”