De nieuwe generatie informatici lijkt niet heel bang voor een toekomst vol robots. Oké, mensen weten nieuwe technologieën altijd voor slechte dingen te gebruiken, maar uiteindelijk vinden ‘de goeden’ daar ook wel weer oplossingen voor.
De ster van de lunchlezing over artificial intelligence vorige week, de 15-jarige Canadese whizzkid Tamsay Bakshi, doet bij zijn werkgever IBM bijvoorbeeld een project om slimme machines te leren teksten te lezen met het doel om iemands persoonlijkheid te kunnen halen uit socialemediaberichten. “De structuur waarmee je zinnen maakt, zegt veel over je persoonlijkheid”, weet Bakshi. “Als je dat combineert met tekstherkenning kan een computer leren om uit al die miljoenen berichten die elk uur op de sociale media verschijnen persoonlijkheidskenmerken en behoeften te halen van de gebruikers.”
#googledrivedown
Uiteindelijk kunnen bedrijven daarmee natuurlijk ons gedrag beter voorspellen, zodat ze ons nog gerichter hun producten kunnen aansmeren. Maar dat zegt Bakshi er niet bij. Hij haalt een voorbeeld aan van Google Drive, dat een uur uit de lucht was. Met zijn software had dat direct gedetecteerd kunnen worden door alle tweets over #googledrivedown, zodat Google er onmiddellijk wat aan had kunnen doen.
Op 10-jarige leeftijd raakte het computergenie verveeld
Maar die naïveteit zij hem vergeven. Bakshi, met meerdere TED-talks op zijn naam, is een volleerd spreker. Hij galoppeert met de zaal op zijn rug door zijn levensverhaal. Beginnend bij zijn vijfjarige ik, en een superschattige foto, die zijn vader-de-computerprogrammeur ging nadoen. Tegen de tijd dat hij negen was, had hij zijn eerste iOS-applicatie geschreven die verscheen in de Apple App Store. Maar op 10-jarige leeftijd raakte het computergenie verveeld. De technologie was maar rigide en kon zich nooit eens aanpassen of veranderen.
Schattige foto
En toen versloeg de IBM-computer Watson de twee menselijke kampioenen in de Amerikaanse quiz Jeopardy! “Vanaf dat moment raakte ik verslingerd aan machine learning”, aldus Bakshi. En tegenwoordig werkt hij zelf met de supercomputer. Hij wil computers leren om niet alleen gestructureerde wiskundige algoritmes te begrijpen, maar ook ongestructureerde informatie, net als mensen. Taal, visuele informatie, auditieve informatie: mensen vangen het op, herkennen er patronen in en begrijpen het.
Bakshi demonstreert een app – met zijn vader als assistent – die kan detecteren als iemand zich gaat concentreren, door met een headset hersengolven te meten. Uiteindelijk hoopt hij mensen die niet kunnen bewegen en communiceren (die ‘locked in’ zijn) te helpen om via hersengolven weer te communiceren.
Robottoekomst
Heel nobel, en we kunnen alleen maar hopen dat de toekomstige AI-experts net zo begaan zijn met de mensheid als Bakshi. VU-promovendus bij informatica Milan Jelisavcic gelooft in ieder geval ook in een rooskleurige robottoekomst. Hij werkt aan robots die zichzelf kunnen voortplanten op een evolutieachtige manier, dus door de beste eigenschappen van de ouders door te geven aan de baby. “Vijftig jaar geleden wilden we een machine maken die de wereldkampioen schaken zou verslaan”, zegt hij. “Dat is gelukt. Nu is men bezig om machines te maken die de voetbalwereldkampioenen kunnen verslaan. En de volgende uitdaging is om machines te maken die zich net zo goed aanpassen als mensen.”
Niet bang
‘We zijn nu nog niet eens zo ver dat een machine zichzelf kan repareren.’
De eerste robotbaby’s zijn inmiddels geboren in het lab op de VU. Maar het belangrijkste ingrediënt ontbreekt nog, volgens Jelisavcic. Plasticiteit, de vaardigheid om je afhankelijk van de omstandigheden te ontwikkelen en te veranderen. “Onze computertalen zijn te beperkt”, zegt hij. “En de bouwstenen die we nu voor machines hebben zijn te beperkt. We zijn nu nog niet eens zo ver dat een machine zichzelf kan repareren.”
Hoe gaan deze zich aanpassende robots ons leven uiteindelijk beïnvloeden? Wordt de mens overbodig? Overspoelen de evoluerende robots straks de aardbol, net zoals de mensheid doet? Jelisavcic is niet bang. Want ook al kan het verkeerd gaan, hij gelooft dat de mens uiteindelijk manieren zal vinden om misbruik te voorkomen. En voor mensen zoals hij is de uitdaging om evolutierobots te maken gewoon te groot en te leuk om er om ethische redenen weer mee op te houden. Dus we hebben het er maar mee te doen. Jelisavcic: “Robots are coming, and they are here to stay.”