De voorzitter van het college van bestuur, Margrethe Jonkman, en rector magnificus Jeroen Geurts hadden naast de Studentenbalie een Loopbaancafé ingericht waar ze medewerkers te woord stonden over Erkennen & Waarderen. Bij deze nieuwe methode van carrière maken in de academische wereld draait het niet langer om die ene professor die de ene na de andere onderzoeksbeurs weet binnen te halen, maar om het hele team waar die professor deel van uitmaakt. In dit nieuwe jaar gaat de VU daar concreet werk van maken, staat op de VU-website.
Zoals een rechtendocent het uitlegt: “Mijn grootste interesse ligt niet bij het publiceren van onderzoek in gerenommeerde wetenschapsbladen, maar bij de impact van dat onderzoek in de maatschappij. Dankzij Erkennen & Waarderen kan ik me nu ook op dat vlak profileren om hoofddocent te worden en uiteindelijk ook hoogleraar, zoals iemand op mijn faculteit al is gelukt.”
Onderwijs als corvee
Natuurlijk moet je als wetenschapper onderzoek blijven doen en daarover publiceren, maar het is niet de eerste vereiste meer om carrière te kunnen maken. Iemand wiens hart ligt in het onderwijs of bij valorisatie, kan zich daarop focussen en er ook voor worden gewaardeerd, wat in het oude systeem niet zo is. Daarin wordt onderwijs vaak gezien als een soort corvee, dat je weghoudt van het belangrijke onderzoek waarmee je hogerop kunt komen aan de universiteit.
“Het gaat erom dat we uiteindelijk teams hebben met de juiste combinatie van talenten”, legt Geurts uit. Dat is volgens hem een kwestie van de juiste selectie maken. “Er kunnen niet teveel mensen in die vooral zijn geïnteresseerd in onderzoek, er moeten er ook zijn met een speciaal talent voor onderwijs, of valorisatie.” Geurts beseft dat het nog een poos zal duren voordat alle wetenschappelijke teams aan de VU die ideale samenstelling hebben. Veel van de huidige teams zitten immers nog volgens de oude methode in elkaar: veel onderzoek doen, veel publiceren, veel citaties op je naam hebben, onderwijs ernaast doen.
Ook geldt aan de universiteiten nog steeds een oude, ijzeren hiërarchie, waarbij hoogleraren hun teams vaak aansturen als koninkrijkjes en als boegbeeld fungeren voor de rest.
Horizontale loopbaan
Erkennen & Waarderen houdt volgens Geurts ook in dat als je verticale loopbaan, dus van docent tot hoofddocent en uiteindelijk hoogleraar, niet lukt vanwege het beperkt aantal beschikbare vacatures, de VU je helpt met je horizontale loopbaan. “Je wordt dan begeleid bij het verwerven van vaardigheden waarmee je aan een andere universiteit weer verder kunt”, aldus Geurts. Erkennen & Waarderen is door alle andere Nederlandse universiteiten geïmplementeerd, volgens Geurts met kleine nuanceverschillen.
Margrethe Jonkman vertelt dat voor de ondersteunende diensten over een soortgelijke methode als Erkennen & Waarderen wordt nagedacht. “Al zal dat waarschijnlijk anders gaan heten.” Ook IT-medewerkers, voorlichters, bibliotheekmedewerkers enzovoort zullen begeleid worden bij hun loopbaan op basis van hun sterkste kwaliteiten en voorkeuren.
Bühnepolitiek. Rookgordijntje voor de echte problemen op de VU. Bij de beta-facultieit wordt het maatschappelijk superbelangrijke aardwetenschappen (denk aan o.a. klimaat, energietransitie, grondstoffenschaarste, water, droogte, bodemdaling, enz.) door de overige disciplines de nek omgedraaid. Jeroen Geurts, wees een rector voor de hele universiteit, en doe daar eens iets aan, i.p.v. te neuzelen over Erkennen en Waarderen. “Er is iemand hoogleraar geworden.” Boeie! Bij Aardwetenschappen gaat er een flink aantal eruit en worden jonge wetenschappers van een mes in hun rug voorzien.
De positie Docent 1 wordt niet bij alle afdelingen erkend. De doorgroei naar hoogleraar is via Docentschap dus niet altijd mogelijk.
Verder wordt de positie Docent niet overal gewaardeerd; doorgroeien is hierbij sowieso voor velen een probleem (belemmering, ontmoediging, ….). Daarnaast komt nog dat onderwijs doorgaans nog steeds minder gewaardeerd wordt dan onderzoek. Een (tijdelijke) carrière in onderwijs kan later belemmerd werken voor mogelijke kansen in het onderzoek.
Al met al, wellicht wat kleine verbeteringen maar verkijk je niet op ‘Erkennen’ en ‘Waarderen’.
Blanke Nederlanders schoppen doorgaans ver op de VU dankzij erkenning van hun naaste collega’s. Ik snap dan ook niet wat er hier nieuw aan is.