Na de oratie van Jacqueline Bel verzocht decaan Geesteswetenschappen Susan Legêne de genodigden in de VU-aula om Bel in verband met het oprukkende coronavirus geen hand te geven en ook niet te zoenen. Dus bogen ze voor de nieuwe hoogleraar moderne Nederlandse letterkunde.
Wat doet een Multatuli-leerstoel aan de universiteit, vraagt Bel zich hardop af: “Deze schrijver had toch een afkeer van de academie en speciaal van doctoren in de letteren? En wat moet een humanistische vrijdenker aan een instelling die is opgericht door een gereformeerde predikant, Abraham Kuyper? Hoewel het niet voor de hand lijkt te liggen, zijn er toch veel overeenkomsten tussen Kuyper en Multatuli. Multatuli zette zich in voor de verbetering van het lot van mensen in de verdrukking. Of het nu ging om Javanen, vrouwen of arbeiders, Multatuli streefde naar emancipatie.
“Op een andere manier geldt hetzelfde voor Kuyper, die streefde naar verheffing van de zogenoemde kleine luyden, de gereformeerde onderklasse. Kuypers schepping, de Vrije Universiteit, heeft zich inmiddels ontwikkeld, de gereformeerde signatuur is aangepast door aandacht voor diversiteit. De VU is een zogenoemde emancipatie-universteit omdat zij veel studenten aantrekt die als eerste in hun familie naar de universiteit gaan. In die zin past deze universiteit ook goed bij de emancipatie-idealen van Multatuli.”
‘Ik wil gelezen worden’
Aan het eind van haar rede doet Bel, net als Multatuli doet in zijn Max Havelaar, een oproep aan de volksvertegenwoordiging. “Leden van de Staten-Generaal! De literatuur van een land biedt jonge mensen een bron van kennis over de gedeelde geschiedenis en cultuur die onderdeel zijn van de gezamenlijke identiteit. Het gaat er zeker niet om daar een nationalistisch hekwerk omheen te plaatsen, maar – integendeel – juist om te laten zien dat het verhalen zijn die mensen verbinden. Onderzoek en onderwijs van literatuur in de moedertaal hebben daarom nu dringend uw aandacht nodig. Ook dáárom is het belangrijk te denken aan Multatuli en zijn adagium: ‘Ik wil gelezen worden.'”
200ste geboortedag
De leerstoel wordt gesponsord door het Multatuli Genootschap. Bel sprak haar oratie uit op maandagmiddag 2 maart, de 200ste geboortedag van Multatuli.
In het kader van het Multatuli-jaar is er onder meer tot juni een Multatuli-tentoonstelling naast de Universiteitsbibliotheek op de eerste etage van het hoofdgebouw.