In de Zuiderkerk nam Vrije Schrijver Annelies Verbeke gisteravond afscheid van de VU met haar Abraham Kuyper Lezing: de taal van de wereld. Zij hield een vlammend en scherp betoog tegen de verengelsing en de commerciële houding van universiteiten.
Tijdens het schrijven van haar lezing werd de bachelor literatuur & samenleving Nederlands opgeheven aan de VU. Zes eerstejaars bleek te weinig om de opleiding in leven te houden. Verbeke kan er niet goed bij dat een grote universiteit in een van de meest welvarende landen niet over de hiervoor benodigde middelen zou beschikken.
Bevreemdend fatalisme
Zij vroeg enkele betrokkenen eerder dit jaar of het voortbestaan van de Nederlandse taal- en letterkunde hen dan niets kon schelen. Verbeke: “Ik stuitte dan op tot dakjes opgetrokken wenkbrauwen, veel doorschuiven van verantwoordelijkheid – ‘vanuit Den Haag komt geen enkele richtlijn’- en een bevreemdend fatalisme.”
Verbeke kan zich als Nederlandstalig auteur niet zomaar neerleggen bij het veronachtzamen van haar moedertaal door een universitaire instelling: “De manier waarop er op het hoogste niveau met mijn literaire taal wordt omgegaan zal het lot van onze taal en literatuur mede bepalen. En dat is ook een kwestie van respect of een gebrek daaraan tegenover Nederlandstalige auteurs uit verleden en heden.”
Diversiteit laten bloeien
Aan het eind van haar betoog roept zij allen op tot bezinning: “Je kunt openstaan voor een grotere wereld en toch bewaren wat waardevol is in eigen land en in andere niet-dominante taalgebieden. Dat waarde zeker niet alleen van een financiële meetlat valt af te lezen, staat voor mij buiten kijf. Zelf verlang ik naar een verbonden wereld, maar dan een waarin economische en intellectuele waarden niet met elkaar worden verward, zodat een ware diversiteit tot bloei kan komen.
“Het is aan ons allen om ons over deze waardeschalen te bezinnen. Zoiets vraagt om een inspanning, en een inzicht in de eigen verantwoordelijkheid.”
Liedjes, gedichten, essays en VU-geschenk
Na de lezing volgen de gastoptredens van Saartje Van Camp (Spinvis) en het internationale vrouwenkoor Mihira. Zij zingen kinderliedjes uit allerlei landen. Hoogleraar Engelse literatuur Diederik Oostdijk en de Friese Dichter des Vaderlands Tsaed Bruinja reageren nog op de lezing. Acteur Kenneth Herdigein brengt een fragment uit zijn voorstelling ‘Mei’, waarin hij zijn liefde voor het Sranan Tongo en de Nederlandse taal bezingt. Dan spreekt Verbeke nog met de Britse auteur Ann Morgan over haar project A year of reading the world. Morgan ontdekte blinde vlekken van taalregio’s in de wereldliteratuur, waarvan nog nooit een werk werd vertaald naar het Engels.
Aan de VU werkte Verbeke ook aan wereldliteratuur. Met haar project ‘De wereld in het kort‘ bracht ze haar liefde voor het korte verhaal samen met haar streven naar een diverser aanbod in de internationale boekenkast.
Tot slot reikt rector Vinod Subramaniam het eerste exemplaar van het VU-geschenk ‘De taal van de wereld’ uit aan de auteur zelf. De bezoekers krijgen dit gratis mee naar huis.