Hoe verdeelt de VU intern het geld dat het van de overheid krijgt? Die vraag stond gisteravond centraal op een informatieavond over het zogeheten Vusam-verdelingsmodel. “Veel eerlijker kunnen we het niet maken, want we kunnen niet meer verdelen dan er is’’, vindt rector Frank van der Duyn Schouten. Maar de studenten aardwetenschappen bleken niet echt overtuigd.
Miljoenentekort
‘Vusam is verdeling van de armoede’, is een van de leuzen van de actievoerders bij de faculteit Aard- en levenswetenschappen. Daar dreigen zo’n veertig mensen hun baan te verliezen omdat hun faculteit miljoenen tekort komt. Daardoor staat ook het voortbestaan van een aantal opleidingen op de tocht.
Toen actievoerders een paar weken geleden de VU bezetten, was een van de uitkomsten van het Kerkzaal-akkoord een open debat over de manier waarop de VU intern het geld verdeelt. Gisteravond was de eerste aflevering van die discussie. Op 29 april volgt een tweede bijeenkomst.
Grosso modo wordt het allemaal minder
Dat de VU vooral de armoede zo eerlijk mogelijk moet verdelen, vinden ook de verantwoordelijke beleidsmakers binnen de VU. “De overheid noemt het een bekostigingssysteem. Maar dat is een versluierende term’, zegt financieel directeur Hanco Gerritse. “We krijgen geen vergoeding voor de echte kosten, maar een door de politiek bepaalde hoeveelheid geld. Daar moeten we het maar mee zien te doen.” En dat geld wordt per student steeds minder, legt hij uit. “Grosso modo blijft het rijksbudget voor de universiteiten gelijk, maar het aantal studenten is de afgelopen decennia enorm gestegen.”
Een euro is nog maar 70 cent waard
En de universiteiten krijgen nauwelijks een compensatie voor inflatie en stijgende personeelslasten. “Dat betekent dat de euro vergeleken met die van 2002 nu nog maar zo’n 70 cent in koopkracht waard is”, aldus financiële man Derk Jan Slagter.
De VU verwacht in 2014 ruim 190 miljoen euro van het Rijk te krijgen voor het onderwijs, inclusief het collegegeld dat studenten betalen. Daarnaast nog 137 miljoen voor onderzoek en nog zo’n 137 miljoen uit tweede en derde geldstroom. In totaal 464 miljoen euro.
Eigenlijk is het razend eenvoudig
Van dat geld gaat gelijk een hoop af. Vele miljoenen worden namelijk direct doorgeschoven naar de medische faculteit en tandheelkunde. Daarnaast gaat zo’n dertig procent van het resterende bedrag naar centrale faciliteiten, waarvan bijna de helft opgaat aan huisvesting. Dan blijft er 83 miljoen over voor het onderwijs.
En dat geld wordt eigenlijk razend eenvoudig verdeeld. Voor ieder behaalde studiepunt krijgen faculteiten 59 euro en de bèta’s nog een opslag van 30 euro. Daarnaast is er voor iedere eerstejaars die voor het eerst aan de VU studeert een toelage van 1786 euro, en elk bachelor- en masterdiploma is 2.640 euro waard. Dan blijft er nog zo’n zes miljoen over dat als basisvoorziening over de faculteiten wordt verdeeld.
Nadruk op studiepunten
Dit systeem is zo’n vijf jaar geleden ingevoerd. Toen was nadrukkelijk een van de overwegingen faculteiten met een hoge onderwijslast extra te belonen. Vandaar de vergoeding per studiepunt. Gevolg daarvan is dat faculteiten met veel studenten, zoals economie en rechten, een grotere punt uit de taart krijgen dan voorheen, wat onder meer ten koste gaat van de bèta’s. Maar die krijgen juist weer meer geld voor onderzoek, vooral uit de tweede en derde geldstroom.
Pijnpunt voor alle faculteiten is dat de tarieven per studiepunt de afgelopen jaren met tien procent zijn verlaagd omdat de VU te weinig geld van het Rijk krijgt om de oorspronkelijk afgesproken beloning vol te houden.
‘Hier moeten we het mee doen’
“Elk model heeft zijn voor- en nadelen, maar hoe je ook aan de parameters draait, meer geld om te verdelen krijg je niet. Hier moeten we het mee doen”, houdt Frank van der Duyn Schouten de ongeveer zestig aanwezigen, onder wie opvallend veel studenten, voor.
Faculteiten verantwoordelijk voor interne verdeling
“Waarom draait u juist een internationaal hoog aangeschreven master als hydrologie de nek om?” vraagt een van de aanwezige aardwetenschappers de rector. Maar die schuift de hete aardappel door. “Als rector ga ik niet zeggen of een euro voor bijvoorbeeld de opleiding econometrie beter is besteed dan een euro voor de opleiding aardwetenschappen. Welke opleidingen er worden aangeboden is primair de verantwoordelijkheid van de faculteiten.’’
De rector wijst erop dat het geld via Vusam tussen faculteiten en niet tussen de opleidingen wordt verdeeld. Hij heeft nog wel wat tips voor de aardwetenschappers. “Waarom organiseren jullie geen minor voor studenten van buiten de eigen opleiding? Daar krijg je volgens dit verdelingsmodel extra geld voor.” Ook wijst hij erop dat faculteiten voor studenten van buiten Europa een kostendekkend collegegeld van vele duizenden euro’s mogen vragen. En als je een internationale topmaster bent moet het toch lukken om zulke studenten binnen te halen?
Dure bioscoop
Maar een student aardwetenschappen is toch niet overtuigd van de goede bedoelingen van de bestuurders. “Waarom geeft de universiteit een kwart van het budget uit aan huisvesting en gaan ze wel een dure nieuwe bioscoop bouwen terwijl topopleidingen verdwijnen?”
Qua huisvesting gewoon een middenmoter
“Ho, dat verhaal klopt niet. Je moet de cijfers wel goed snappen”, springt Slagter op. Hij legt uit dat er een groot verschil is tussen de bruto en netto huisvestingkosten van de universiteit. De VU ontvangt namelijk ook heel veel huurinkomsten. Zo betaalt tandheelkunde huur voor het Acta-gebouw, net als de gebruikers van de OZW-toren (de Rode Pieper), evenals de medische faculteit en de Protestants Theologische Universiteit Nederland. “Netto blijven we onder de veertien procent van onze omzet voor de huisvestingslast en daarmee zijn we een mooie middenmoter in Nederland”, aldus Slagter.
Gereformeerd zuinig
Desgevraagd legt de directeur van de Griffioen Eme van der Schaaf uit dat de plannen voor die nieuwe bioscoop ook wel enige nuance verdienen. “Er komen in het nieuwe gebouw flexibel ingerichte collegezalen waarin bioscoopexploitant Rialto ’s avonds films gaat draaien. Dat kost de VU nauwelijks een cent extra.”
Geld overhevelen van diensten naar faculteiten?
Maar de rector voelt wel een beetje mee met de zorgen van de studenten. “We blijven gereformeerd zuinig en willen zo veel mogelijk geld besteden aan onderwijs en onderzoek.” Daarom pleit hij voor een verandering van de financiering van de centrale diensten. “Als we dat geld aan de faculteiten geven en die kunnen bepalen of ze bijvoorbeeld wel of niet een duur reclamebureau in willen huren, wordt het geld vast nog efficiënter besteed dan nu.”
Op de volgende bijeenkomst op 29 april om 17.30 uur zal het vooral gaan over mogelijke alternatieven voor het VU-verdelingsmodel. Zaal 2a-00 hoofdgebouw.
Een videoverslag van de bijenkomst is hier te zien.