“Je wilt niet weten wat ik mijn barbiepoppen vroeger al aandeed”, grapt Hans West van West-Coaching, in het dagelijks leven ‘taboecoach’. Het is woensdagavond 16 november als hij samen met zijn vrouw op de VU de lezing en workshop over de ‘ins and outs van bondage en sadomasochisme (BDSM)’ begint. Hij vervolgt: “Tja, mijn voorkeur voor SM begon al vroeg.” Het publiek, zo’n twintig studenten geneeskunde, gezondheidswetenschappen en andere geïnteresseerden, lacht en het ijs is al snel gebroken.
Heftig
Piemelkooien, leren pakjes, zweepjes maar ook onschuldige handboeien of haargetrek: een kwart van de bevolking doet wel eens aan bondage of sadomasochisme. Omdat het er af en toe heftig aan toe kan gaan, is het – voor zowel de beoefenaars als artsen – belangrijk om te weten wat het verschil is met mishandeling. Toch krijgt student geneeskunde Kelly de Jong (22) hier maar weinig college over. De Jong is tevens commissielid van Scora: Standing Committee On Sexual Reproductive Health Including HIV/aids, een onderdeel van IFMSA-VUmc. “Voor ons is het dan ook des te belangrijker om avonden als deze te organiseren.”
Spelregels
Om een bezoek aan de dokter te voorkomen, is het belangrijk om spelregels op te stellen. De vrouw van Hans West, die liever anoniem blijft, daarover: “BDSM is voor de één een spel en voor de ander een lifestyle. Maar zoals voor ieder spel, heb je regels nodig. Het is dan ook belangrijk om zowel van tevoren als tijdens het spel regels af te spreken.” Maar die regels kunnen ook zo veranderen: “Het is belangrijk dat het een ‘ongoing ja’ is. Wat je van tevoren afgesproken hebt, moet je altijd kunnen terugdraaien.” Hans en zijn vrouw adviseren dan ook om persoonlijke ‘safe words’ in te stellen. Een al wat ervaren deelneemster laat zien dat dit ook met humor kan. Lisa (19): “Als hij te ver gaat roep ik ‘bad man’ en als ik te ver ga roept hij ‘opa en oma’”. Daarbij adviseren Hans en zijn vrouw dat BDSM altijd Safe, Sane and Consensual moet zijn.
Mishandeling herkennen
“Ga je me lekker slaan of ga je me fout slaan?” vraagt Hans’ vrouw voor ze het verschil voordoen. Binnen BDSM gelden strenge regels. Bepaalde plekken zijn not done. Voornamelijk het gezicht moet, op een onschuldige bitchclap na,uitgesloten blijven. Daarnaast zijn bezeerde plekken op harde lichaamsdelen zoals de rug, schouders of onderarmen vaak een teken van mishandeling. Plekken op zachte lichaamsdelen, zoals billen, dijen of borsten zijn daarentegen vaak opgelopen tijdens het spel. Ook aan de spreiding van de plekken kunnen artsen herkennen of ze resultaat zijn van mishandeling. Gegroepeerde pijnlijke plekken zijn vaak verkregen door BDSM, maar wanneer ze verspreid over het lichaam zijn, is dit een slecht teken.
Tijdens een quiz krijgen de deelnemers foto’s te zien van verschillende verwondingen; ze worden steeds beter in het herkennen van mishandeling. Toch verbaast Jade (20) zich over enkele plaatjes. “Sommige vond ik erg heftig. Daarvan had ik wel verwacht dat het om mishandeling ging.” Enkele gebieden, zoals de nek, blijven echter altijd twijfelgevallen.
Verlegen arts
Hans’ vrouw: “Ik heb wel eens bij de dokter gelegen terwijl ik onder de blauwe plekken en striemen zat. Dan zag ik de dokter al fronsen en twijfelen voor hij durfde te vragen waar het vandaan kwam. Ik antwoordde: ‘Oh, vergeten te zeggen, maar ik heb gisterenavond SM gedaan en het was echt vet lekker!” Gelach klinkt vanuit het publiek. Voor artsen kan het soms moeilijk of ongemakkelijk zijn om hiernaar te vragen. Toch is het volgens Hans altijd beter om dit toch te doen. “Doe dit vooral onbevooroordeeld en luchtig. Anders krijg je nooit eerlijke antwoorden.” Ook bepaalde vragen kunnen helpen achterhalen of iemand vrijwillig aan BDSM heeft gedaan of dat er een grens is overschreden. Vraag bijvoorbeeld of iemand van zijn partner openlijk mag praten over de relatie. Als dit niet het geval is, kan dit een slecht teken zijn. Verder geeft Hans de toekomstige artsen mee alleen relevante vragen te stellen wanneer het om BDSM gaat: “Probeer vragen die enkel uit nieuwsgierigheid voortkomen te vermijden, om irritatie te voorkomen.”
Even oefenen
Na de lezing is het tijd om zelf een beetje te experimenteren met BDSM. De deelnemers krijgen een cursus touwknopen en spanking. Zo zijn er verschillende knopen en spanks en dienen die elk een ander doel. Zo is de platte knoop belangrijk om te gebruiken tijdens het beoefenen van BDSM omdat je deze knoop snel los kunt krijgen als je zou willen. Sommigen krijgen de smaak al snel te pakken. Vajèn (19): “Ik kom zelf net uit een relatie en ik ben wel klaar om nog meer te experimenteren. Tot nu toe is het alleen nog lastig om partners te vinden met dezelfde interesse. Internet lijkt me toch net wat gevaarlijk.” Joep (23) houdt het daarentegen al snel voor gezien. “Ik heb de platte knoop geleerd en daar hou ik het bij voor vanavond.”
Als de deelnemers uitgeoefend zijn, drukken Hans en zijn vrouw hen nog een aantal dingen op het hart. “Op Internet staat een hoop informatie over hoe je wel en niet te werk zou moeten gaan met BDSM, maar geef er vooral je eigen invulling aan”. Als de avond ten einde loopt hebben de studenten niet alleen geleerd over de grenzen tussen BDSM en mishandeling, maar wellicht ook wat extra inspiratie opgedaan.
Sommige namen zijn uit privacy overwegingen gefingeerd of weggelaten.