Ook weleens lekker, een verkiezingsdebat waarin de naam Wilders maar één keer valt, en dan alleen om erop te wijzen dat die geen boodschap heeft aan het redden van de planeet, aan duurzaamheid en het milieu. Geen woord over Marokkanen, multiculti, onze joods-christelijke cultuur en dat we worden bedréééígd, dóór de móóóóslims.
Nope, op het debat dat gisteren in het VU-auditorium was georganiseerd door studievereniging Aureus (Economie) in samenwerking met VALDA, een soort jongerenafdeling van RTL, ging het over zaken die er écht toe doen, namelijk onderwijs, duurzaamheid en de herinvoering van een vorm van dienstplicht. Het was een drukbezocht, levendig debat en iedereen hield het inhoudelijk. Scherp maar beleefd.
Het waren dan ook betrekkelijke groentjes die met elkaar in debat gingen. Jonge kandidaat-Kamerleden die vooral een achtergrond hadden in de lokale politiek. Steeds twee partijen die met elkaar in discussie gingen over een onderwerp, waarna de rest er iets over mocht zeggen en er vragen uit de zaal kwamen. Alles werd ontspannen maar met vaste hand geleid door Fons Lambie, politiek verslaggever van RTL Nieuws, een sympathieke jongeman met bruine puntschoenen.
Leenstelsel
Als eersten stonden Nicole Temmink van de SP en Giselle Schellekens van de PvdA tegenover elkaar over het leenstelsel. “Het schuldenstelsel”, noemde Temmink dat. Schellekens vond het juist een “eerlijk systeem”. “Voor ouders die geen toelage kunnen betalen, is er een aanvullende beurs die omhoog is gegaan.” Temmink bleef erbij dat je jongeren opzadelt met schulden met alle gevolgen voor het afsluiten van een hypotheek en dergelijke van dien. “Dit moet je jongeren niet aan willen doen.”
Schellekens begreep niet goed waarom de SP, altijd uit op nivellering, juist nu bepleit dat de staat ook het onderwijs bekostigt van mensen met ouders die het makkelijk betalen kunnen. Goed punt.
“De SP gaat uit van het standpunt dat onderwijs de hele samenleving baat”, zei Temmink. Ook een goed punt.
Ze kreeg steun van Anne Kuik van het CDA. “We zijn voor gelijke kansen in het onderwijs”, zei ze. “En uit de eerste cijfers sinds de invoering van het leenstelsel blijkt al dat mbo’ers de stap naar hoger onderwijs al niet meer maken. Dat is kapitaalvernietiging.”
De VVD en GroenLinks stonden wat het leenstelsel betreft op één lijn. “Het is een feit dat mensen, die hoger onderwijs hebben gevolgd, gemiddeld twintig procent meer inkomen hebben”, zei Bente Becker van de VVD. “Ik begrijp niet dat de SP dat inkomensverschil vanuit de staat wil blijven financieren.” GroenLinks sloot zich daarbij aan. “De lening hoef je later alleen terug te betalen als je dat ook echt kunt”, aldus GL-kandidaat Paul Smeulders.
Duurzaamheid
In het kader van de duurzaamheid gingen de VVD en GroenLinks met elkaar in debat. “Duurzaamheidsbeleid staat economische groei niet in de weg”, zei Smeulders. Volgens berekeningen van het Centraal Planbureau doet de economische groei met het GroenLinksprogramma nauwelijks onder voor die van de VVD. Plús we halen de doelstellingen van het Parijsakkoord.”
Becker van de VVD vond dat GL de “kop in het zand” stak. “Als we hier een kolencentrale sluiten, openen ze er net zo makkelijk eentje in Duitsland. Dat betekent dat het milieu niet is gered, maar onze economie wel geschaad.” Smeulders vond dat vergelijkbaar met het argument dat je hier kinderarbeid niet moet verbieden omdat ze het in Azië en Afrika ook niet doen.
Becker zei dat GL in totaal 18 miljard extra aan milieubelastingen wil heffen. “Zo wordt duurzaamheid alleen betaalbaar voor de elite.” Smeulders corrigeerde haar: het was niet 18, maar 20 miljard. Gelach in de zaal.
Maatschappelijke dienstplicht
Het onderwerp dat voor de laatste vijf minuten was bewaard, en dus duidelijk was veronachtzaamd door de organisators, was tevens wat de zaal het meeste bezighield, waardoor het debat met een half uur uitliep: herinvoering van de dienstplicht, militair of maatschappelijk, dus bijvoorbeeld verplicht spelletjes doen met bejaarden in een verzorgingstehuis, of meelopen met een nonprofit-organisatie.
Anne Kuijk van het CDA, die erover debatteerde met Rens Raemakers van D66, draaide het standaardriedeltje van haar partij af over individualisering en dat iedereen tegenwoordig heel goed weet wat zijn rechten zijn, maar dat we ook nog plichten hebben. Volgens Raemakers zitten organisaties helemaal niet te wachten op jongeren die verplicht meelopen. Temmink van de SP zei dat het een schoffering is voor beroepsmilitairen te zeggen dat zij de ik-gerichte jeugd moeten heropvoeden.
Volgens Raemakers is zo’n dienstplicht ook een vervelende onderbreking voor afgestudeerde jongeren die een carrière willen starten. Kuijk wreef hem in dat het inderdaad vervelend is, vooral omdat ze meteen een goed salaris moeten gaan verdienen om hun leenschuld terug te betalen. Harde burn. Ook is de maatschappelijke stage voor jongeren wegbezuinigd, en dat was volgens Kuijk zo’n mooie kans om met andere lagen van de bevolking in contact te komen.
Morele bezwaren
Het hield de zaal behoorlijk bezig. Studenten wezen erop dat er al veel vrijwilligerswerk wordt gedaan, wezen op praktische en morele bezwaren, maar stonden niet onverdeeld afwijzend tegenover dit CDA-plan.
En zo werd het eerste constructieve debat van deze verkiezingstijd afgesloten.