Vereniging Beter Onderwijs Nederland dreigt met een rechtszaak tegen de verengelsing van het onderwijs aan hogescholen en universiteiten. “Alles moet maar in het Engels, tot aan de naambordjes aan toe.”
Ze wachten nog even de plannen van het nieuwe kabinet af, zegt woordvoerder Presley Bergen van Beter Onderwijs Nederland (BON). Niet dat ze daar veel van verwachten, “maar we moeten de mensen een kans geven”.
In de Tweede Kamer ligt het Engelstalige onderwijs weleens onder vuur, maar dat kon de opmars tot nog toe niet stuiten. Als het roer niet omgaat, stapt actiegroep BON naar de rechter. “Vaak wordt er in een groep met Nederlandse studenten en een Nederlandse docent Engels gesproken zonder dat er een buitenlander bijzit.”
Wat staat er in de wet?
Artikel 7.2. Taal
Het onderwijs wordt gegeven en de examens worden afgenomen in het Nederlands. In afwijking van de eerste volzin kan een andere taal worden gebezigd:
a. wanneer het een opleiding met betrekking tot die taal betreft,
b. wanneer het onderwijs betreft dat in het kader van een gastcollege door een anderstalige docent gegeven wordt, of
c. indien de specifieke aard, de inrichting of de kwaliteit van het onderwijs dan wel de herkomst van de studenten daartoe noodzaakt, overeenkomstig een door het instellingsbestuur vastgestelde gedragscode.
Razend tempo
Het hoger onderwijs verengelst in een razend tempo, legt Bergen uit, tot de naambordjes aan toe. Hij snapt wel dat de hogescholen en universiteiten veel buitenlandse studenten hebben geworven “en die willen ook de weg weten”, maar het is al een stap te ver. Heb dan tenminste het fatsoen om ze tweetalig te maken.
“Op sommige hogescholen en universiteiten kom je bijna geen Nederlands meer tegen. Het is niet goed voor de kwaliteit. Docenten moeten in het Engels vergaderingen, zodra er in het hele team toevallig één buitenlandse docent zit.”
Uitzonderingen mogen best, voegt hij eraan toe. De university colleges bijvoorbeeld, die specifiek zijn bedoeld voor studenten die later in een internationale wereld werken. Of sommige technische opleidingen die nu eenmaal al decennia lang Engels als voertaal hebben.
Native speaker
Maar waarom zouden gewone opleidingen erin mee moeten? Dat is ook niet goed voor het onderwijs. “Het Engels van de meeste docenten schiet tekort en daar klagen de studenten over. Maar zelfs als er een native speaker voor de collegezaal staat, krijgen ze maar de helft van de inhoud mee. Dan wordt er Engels gebezigd dat de studenten maar gedeeltelijk kunnen volgen. Studenten zeggen misschien niet dat hun eigen Engels slecht is, maar wel dat ze het Nederlands beter kunnen volgen. Dat is eigenlijk hetzelfde.”
“Wij hebben hier een saus over ons denken heen gegoten: Engels lijkt hip en trendy en hoogopgeleid”, schampert Bergen. “Het lijkt een prestigestrijd, die niets met inhoud en kwaliteit te maken heeft.”
Moeten studenten dan geen Engels leren? Dat is toch de lingua franca van de wetenschap. Jawel, zegt Bergen, maar dan kun je beter docenten Engels aanstellen. “Dat is heel goed, ik volg zelf ook een cursus Engels.”
Werven
Met Engelstalige opleidingen willen de hogescholen en universiteiten buitenlandse studenten werven. Het is Bergen een doorn in het oog. “Het zou andersom moeten zijn. Je moet pas in het Engels lesgeven als ze er zijn, je moet het niet doen om ze hierheen te halen.”
En de internationalisering die het kabinet zo belangrijk vindt? “Een drogredenering”, zegt Bergen. “Van alle Nederlandse studenten blijft 95 procent in Nederland werken. Engels is dus helemaal niet nodig.”
Hij is ook niet overtuigd van de economische voordelen van buitenlandse studenten. “Veruit de meesten komen op kosten van de Nederlandse belastingbetaler hier studeren en gaan dan weer terug naar eigen land. Maar zelfs als ze wél geld zouden opleveren, dan nog moet je je eigen taal de voorkeur geven. Dat is een culturele plicht.”
Italië
De rechtszaak ziet hij met vertrouwen tegemoet. In de wet staat immers dat het onderwijs in principe in het Nederlands gegeven moet worden. “In Italië is zo’n zaak ook gevoerd en die is gewonnen.”