Econometrist Mirjam van Praag (49) is per 1 maart 2018 de nieuwe voorzitter van het college van bestuur van de VU. De opvolger van Jaap Winter is nu nog hoogleraar ondernemerschap aan de Copenhagen Business School en bijzonder hoogleraar aan de UvA. Ze is ook kroonlid van de Sociaal Economische Raad.
Pionier
Van Praag promoveerde in 1996 aan de UvA op de dissertatie Determinants of Successful Entrepreneurship. Ze was min of meer pionier op dit gebied. Haar promotoren vonden het vijfentwintig jaar geleden een vreemd onderwerp, zegt ze in juli 2014 in een interview met het Nieuw Israëlietisch Weekblad. ‘Maar ik vond het gewoon heel interessant om te onderzoeken: wie wordt er nou ondernemer? En wat maakt een ondernemer succesvol?’
Als hoogleraar ondernemerschap en organisatie aan de UvA (2005-2013, sindsdien is zij er bijzonder hoogleraar) richtte Van Praag het Amsterdam Center for Entrepreneurship (Ace) op. Daarin werkten tot februari van dit jaar de UvA, VU, HvA en de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten samen. Ace verzorgde onder meer onderwijs in ondernemerschap aan studenten.
Samenwerken met bedrijfsleven
Van Praag schuwt als wetenschapper de samenwerking met het bedrijfsleven niet. Haar Maersk MC-Kinney Möller leerstoel in Kopenhagen wordt gesponsord door de gelijknamige rederij van containerschepen. ‘Nederlandse onderwijsinstellingen genereren veel kennis op basis van onderzoek. Jammer is dat dit goeddeels verloren gaat voor toepassingen met een maatschappelijke meerwaarde, doordat wetenschappers en ondernemers elkaar niet weten te vinden en wetenschappers niet de goede prikkels krijgen’, stelt ze in een opiniestuk in Het Financieele Dagblad van 12 maart 2012.
Van Praag heeft flink wat nevenfuncties (gehad), vooral in adviesorganen en raden van toezicht, ook internationaal. En ook in de raad van toezicht van de studentenbioscoop en -uitzendorganisatie Kriterion.
Grenzen bewaken
Ze neemt regelmatig deel aan maatschappelijke debatten. Zo hield ze in 2016 een lezing voor de Koninklijke Vereniging voor Staathuishoudkunde in de Balie. Maar ze voert die debatten op grond van haar wetenschappelijke kennis. ‘Hoogleraren zouden zich misschien meer moeten afvragen wat de grenzen van hun vakgebied zijn. Binnen die grenzen doen we onderzoek. Binnen die grenzen zijn we aanwezig in de media.
Vijf geboden
Van Praag komt uit een joodse familie. In het Nieuw Israëlietisch Weekblad van 4 juli 2014 zegt ze onder meer: ‘Ik heb geleerd dat van de tien geboden er vijf gaan over de relatie van mens tot mens en vijf over de relatie mens-God. Die van mens tot mens spreken me erg aan, en ik denk dat ik me daar onbewust door laat leiden. Met God heb ik denk ik toch ietsje minder.’
En binnen die grenzen kunnen we waarde toevoegen door samenwerking ten behoeve van valorisatie. Buiten die grenzen kunnen we bijbanen of hoofdbanen aannemen die ons eventueel de mond zouden snoeren’, schrijft ze in het NRC Handelsblad van 13 september 2011.
Maatschappelijke bemoeienis
Maar soms zegt ze ook iets over onderwerpen buiten haar vakgebied. Bijvoorbeeld in een opiniestuk in de NRC (12 oktober 2012). ‘Het zou beter zijn als kinderen, zoals in Zweden en Frankrijk, allemaal vanaf hun tweede tot hun achttiende naar school gaan. Dit vermindert de ongelijkheid tussen kinderen uit verschillende soorten gezinnen.’
‘Pure energie’
Bij haar afscheid van Ace in 2013 kreeg ze veel lovende woorden. ‘Je ziet pure energie als ze binnenkomt’, vertelt toenmalig UvA-baas Louise Gunning. ‘Competent, efficiënt, effectief en commercieel inzicht’, typeerde wijlen hoogleraar economie aan de UvA Mars Cramer haar. Hij voegt eraan toe dat de oratie van Van Praag excellent was, terwijl in zijn ogen oraties meestal weinig voorstellen. Arko van Brakel, die met haar samenwerkte in Ace, noemt haar authentiek. Ze staat volgens hem ‘ontspannen in het leven, is toegankelijk als mens, maar koppelt dat wel aan wijsheid.’
Wim Kuijken, voorzitter van de raad van toezicht van de VU, zegt over Van Praags benoeming: “Wij zien in haar, als vooraanstaand wetenschapper met een breed wetenschappelijk en bestuurlijk netwerk en met een internationale oriëntatie, een prima voorzitter van het CvB van de VU en een waardig opvolger van Jaap Winter. Mirjam van Praag onderschrijft het inclusiviteitskarakter, de diversiteit en de maatschappelijke betrokkenheid van de VU en zal de identiteit van de VU als voorzitter ook actief extern uitdragen.”
Eerst nog wat regelen
De benoeming gaat in op 1 maart 2018 omdat Van Praag nog zakelijke verplichtingen heeft die zij moet afronden voordat zij bij de VU haar werkzaamheden kan oppakken. In de periode tussen het afscheid van Jaap Winter en het aantreden van Mirjam van Praag zal Marjolein Jansen de taken van de voorzitter waarnemen en samen met rector Vinod Subramaniam de interim-periode invullen.