De centrale medezeggenschap van de VU vergaderde op 1 april voor het eerst via Zoom. Dat ging eigenlijk opvallend goed. Maar zorgen waren er wel, over het onderwijs en het welzijn van medewerkers en studenten.
De een zit voor een boekenkast, de ander heeft een schilderij achter zich aan de muur hangen en weer een ander geeft een inkijkje in z’n studeerkamer thuis. Ondernemingsraadslid Marius Rietdijk trakteert de kijker zelfs op een zonovergoten strand op de achtergrond, inclusief kabbelende zee en kalm wuivende palmboom.
“Goedemiddag allemaal”, zegt David Palm. De voorzitter van de universitaire studentenraad is ook de voorzitter van deze allereerste online gezamenlijke vergadering. Boven zijn rechterschouder zie je het frame van een fiets hangen aan de muur. Aan de vergadering op Zoom nemen zo’n dertig leden van de ondernemingsraad en de universitaire studentenraad deel. De meesten met bewegend videobeeld, een aantal mensen met enkel een foto of zwart beeld. En er zijn een paar toehoorders, onder wie een tolk en ook Ad Valvas.
Per ongeluk geluid aan
“Om te beginnen wil ik iedereen eraan herinneren om z’n microfoon op mute te zetten”, zegt Palm. Dat moet hij nog een paar keer tegen iemand zeggen die per ongeluk z’n geluid wel aan heeft staan. Hij begint met de regels voor online vergaderen: log vroeg in, gebruik een koptelefoon, zet je geluid standaard uit, en als je wilt spreken, laat dat dan weten door dat in de chat te typen of door op de raise hand-knop te drukken in Zoom.” Dan licht de rand van iemands schermpje geel op.
‘Het zou mij niet verbazen als we een jaar lang geen grootschalige colleges mogen geven’
Op de agenda staan de speerpunten die de gezamenlijke vergadering mee wil geven aan de VU: waar moet het geld volgend jaar naartoe? Meteen wordt duidelijk dat de coronacrisis daar een belangrijke stempel op drukt. “We moeten goed kijken welke consequenties het heeft voor studenten die terug moesten komen van hun internationale stage”, zegt ondernemingsraadslid Eric-Jan Hartstra. “Wordt daar geld voor gereserveerd?” Ook Nederlandse stages zijn stopgezet, merkt geschiedenisdocent Norah Karrouche op. Moeten we daar geen alternatieven voor aanbieden op de universiteit?
IT-faciliteiten schieten tekort
Palm grijpt in: laten we corona eerst bespreken in het kader van de speerpunten en daarna breder. Studentenraadslid Nanne Duijnkerke zegt dat het wel gevolgen gaat hebben voor de begroting, maar ze valt steeds weg. “Je moet je connectie checken”, meldt Palm. Ondertussen zet iemand een kop thee aan z’n mond en krijgt een ander een broodje aangereikt.
Maar na de ietwat rommelige start verloopt de vergadering behoorlijk soepel. Bijna niemand praat voor z’n beurt of heeft z’n microfoon onterecht aanstaan en voorzitter Palm houdt goed in de gaten wie er iets wil zeggen. Het gaat over studieplekken, duurzaamheid en meertaligheid in de medezeggenschap. Maar voor andere speerpunten heeft de coronacrisis grote gevolgen. Doordat alles nu online en op afstand moet, kampt de VU met tekortschietende IT-faciliteiten, zijn er zorgen dat studenten en medewerkers met een beperking ondersneeuwen, en melden docenten een verhoging van de werkdruk. Daar moet de organisatie wat mee, ook voor de begroting van volgend jaar.
Lang geen grootschalige colleges
“Het zou mij niet verbazen als we een jaar lang geen grootschalige colleges mogen geven”, zegt economiedocent Sabine Go. “Die moeten dan nog steeds digitaal. We moeten ons daaraan aanpassen, daar moeten budgetten naartoe.” OR-voorzitter Henk Olijhoek stelt dat de dienst IT enorm z’n best doet, maar dat de VU eigenlijk niet klaar was voor volledig online onderwijs én thuiswerken. Organisatiewetenschappendocent Ida Sabelis wijst erop dat het werken met alle nieuwe software veel medewerkers veel extra tijd kost. “En ook qua privacy moeten we opletten dat er geen dingen gebeuren die we niet willen.”
‘Alleen maar online colleges voor grote groepen, daar moeten we tegen zijn’
“Video-onderwijs moet geen standaard worden”, brengt studentenraadslid Pieter van Rossum in. Go reageert: “Mijn faculteit is een aantal jaar geleden gestopt met colleges opnemen omdat het vervelende bij-effecten had. We vinden dat de studenten naar de campus moeten komen, want persoonlijke colleges zijn beter. Maar dat gaat nu niet. Ook als het straks wel weer kleinschalig kan, kunnen we niet voor een groep van zeshonderd studenten per vijftig mensen apart een hoorcollege organiseren. Daar is ook gewoon geen ruimte voor.”
Moocs aanbieden
Palm vindt het juist zonde als de VU niks meer doet met de ervaring die iedereen nu opdoet met online onderwijs. “Bijvoorbeeld door Moocs aan te gaan bieden”, oppert hij. “Natuurlijk, never waste a good crisis”, citeert Dimitris Pavlopoulos Winston Churchill. “Maar als je die ervaring gebruikt om verder te gaan met alléén maar online colleges voor grote groepen, daar moeten we tegen zijn.”
Het laatste half uur gaat in bredere zin over zorgen die de medezeggenschapsleden hebben over de coronasituatie op de VU. De meesten blijven meedoen, ook al is de vergadering dan al een kwartier uitgelopen. Hartstra wil aandacht voor de ondernemingen op de campus, zoals The Basket en de Spar, die nu geen inkomsten hebben. Go ziet promovendi die zich grote zorgen maken over of ze hun proefschrift af gaan krijgen voordat hun contract afloopt en de arbeidsmarkt die ze daarna zullen betreden tijdens een economische depressie.
Werk moet haalbaar blijven
Pavlopoulos roept het bestuur op niet door te gaan met business as usual, maar te kijken hoe al het werk haalbaar blijft. “Wij hebben instructies ontvangen om toetsen online af te nemen. Daar staan dingen in die onhaalbaar zijn. Je moet een tentamen met open vragen afnemen voor grote groepen. Dat kan niet. En er zijn medewerkers die met kinderen thuis zitten. Die moeten hele dagen voor hen zorgen en voor hun onderwijs. Hoe krijg je dan al je werk af?”
En dan heb je nog het ziekteverzuim, mensen die nog harder werken dan voorheen, en thuiswerkplekken die veel minder ergonomisch verantwoord zijn dan die op de VU. Palm schrijft alles op en belooft de punten mee te nemen bij het wekelijkse vrijdagoverleg met VU-bestuursleden Mirjam van Praag en Marcel Nollen. De hoop is dat het college er met de medezeggenschap over wil praten op de vergadering over twee weken. Dat zal dan een lange zit worden. Maar als iedereen een zonovergoten strand als achtergrond kiest, sijpelt er misschien toch ook een beetje ontspanning tussendoor.