Als er één schaap over de dam is, volgen er meer. Dat is waarom #MeToo aan het rollen kwam en dat is ook de gedachte achter de Active Bystander Training van de Brit Scott Solder. Hij kwam al eens naar de VU om zijn training te geven, vorige maand activeerde hij VU-medewerkers via Zoom.
Vanuit zijn woning in Londen vertelt Scott Solder waarom we het zo moeilijk vinden om in een groep iemand ergens op aan te spreken. “Mensen leven in kuddes. Het is heel moeilijk om daaruit te stappen, want dan zet je jezelf in een gevaarlijke positie. Maar zodra iemand er wel uit stapt, volgen er meer. Dat is waarom #MeToo zo heet: omdat iemand de eerste was die sprak.”
Je weet hoe hij is
Het idee: als jij er iets van zegt als iemand een foute opmerking maakt, volgen er meer, en dan is het snel gedaan met dat kwalijke gedrag, beweert Solder. Het probleem in veel organisaties en ook op een universiteit, is de hiërarchie. “Als iemand macht heeft, waardevol is voor de universiteit, er al lang werkt, misschien een beetje eng is zelfs, dan staan we gedrag toe dat helemaal niet normaal is. Hij is gewoon excentriek, zeggen we. Of: Je weet hoe hij is. Dat is de taal van normalisatie.”
Ongewenst gedrag zit ‘m meestal in kleine dingen: iemand telkens onderbreken, rollen met de ogen als iemand spreekt, ongepaste humor. Wanneer gaat iemand over de schreef met zijn gedrag en kun je er iets van zeggen? Solder is er heel duidelijk over: “Als jijzelf of iemand anders in de kamer duidelijk ongemakkelijk is door de situatie is dat reden genoeg om er iets van te zeggen.”
Altijd vier keuzes
Solder gaat in sneltreinvaart door zijn presentatieslides heen. Het grootste deel van de training gaat over de manieren waarop je kunt reageren. Volgens Solder heb je altijd vier keuzes. Om te voorkomen dat je in een situatie niks doet omdat je niet weet wat je wel kunt doen, herhaalt hij de vier keuzes vaak. We doorlopen vier fictieve situaties en mogen in de chatfunctie laten weten welke optie wij zouden kiezen.
De vier keuzes beginnen allemaal met een ‘d’: direct action, distraction, delegation, delay. Stel dat iemand in een vergadering een foute opmerking maakt, dan kun je direct zeggen: “Volgens mij was dit pesten.” Of je kunt een ander onderwerp aansnijden (“Laten we even een pauze inlassen.”) Je kunt er met iemand anders over praten, bijvoorbeeld een vertrouwenspersoon. Of je kunt de dader er later op aanspreken.
Ongemakkelijkheid uitstralen
Volgens Solder is het belangrijk om ook met je lichaamstaal ongemakkelijkheid uit te stralen als je wat zegt in een vergadering. Om dat wat je zegt meer gewicht te geven en om geen agressiviteit uit te lokken. En wat je echt nooit moet doen is tegen iemand uitvallen via e-mail. “Merk je dat je een boze mail naar iemand wilt sturen, pak dan je telefoon en probeer zo het conflict op te lossen. Met een e-mail gaat het alleen maar om het winnen van de strijd.”