Hoe verbeter je het onderwijs zonder dat je het nóg drukker krijgt als docent. Dat en meer werd gisteren besproken tijdens de jaarlijkse VU Education Day. Net te vroeg voor de versoepelingen, vond het evenement weer online plaats.
Waar de stemming vorig jaar nog wat pessimistisch was – de eerste onderwijsdag online, een jaar terugblik op noodgedwongen online colleges – geeft keynote speaker tot workshopleider tot student tijdens de Education Day van gisteren toe dat de coronaperiode best ook positieve dingen heeft gebracht voor het onderwijs.
Zo zegt rector Jeroen Geurts – die tussen neus en lippen door meedeelt dagen te maken van 07:30 tot 23:30 – nu duidelijker in te zien welke zaken prima online besproken kunnen worden en waarvoor je elkaar beter op de campus kunt treffen. Keynote speaker Gilly Salmon, CEO van het Londense Education Alchemists, vraagt de online bezoekers hun ogen dicht te doen, diep adem te halen en zich voor te stellen dat ze op een strand staan. De coronacrisis is als een grote golf die zonder aankondiging over ons heen is gespoeld. “Het heeft de drive om te veranderen versneld.”
Maar die veranderingen en aanpassingen in de vorm van blended learning kosten tijd en energie. Iemand vraagt dan ook in de chatbox hoe de werkdruk van docenten gerespecteerd kan worden in deze nieuwe vorm van doceren.
Onderwijslast verlagen
Over die vraag buigen Zweedse hoogleraren Kristina Edström en Jakob Kuttenkeuler zich in de workshop ‘De truc van het doceren: hoe je de leeropbrengst kunt verhogen met dezelfde onderwijslast voor de docent’. “Iedereen kan een vak verbeteren door er 100 extra uren in te stoppen”, begint Edström de workshop. “Maar niemand heeft die tijd”.
Het codewoord in hun workshop is feedback. Kuttenkeuler rekent uit dat hij voor een vak van zes weken met vijfentwintig studenten een hele werkweek (37,5 uur) kwijt is aan het nakijken van opdrachten. In een onderdeel dat hij ‘Family Dinner’ noemt, laat hij zien hoe docenten ervoor kunnen zorgen dat hun studenten feedback kunnen krijgen maar de docenten ’s avonds wel bij hun familie kunnen aanschuiven. “En met een beetje geluk zelfs voor ze kunnen koken.”
Feedback delegeren
Om op tijd thuis te zijn, kan een hoop nakijkwerk aan de studenten zelf overgelaten worden via peer-to-peer feedback, zeggen Edström en Kuttenkeuler. De docenten in de chat reageren overwegend enthousiast: studenten lezen de stof grondiger, sommige studenten nemen feedback beter aan van elkaar dan van docenten, feedback leren geven is een belangrijke vaardigheid. Anderen zijn wat terughoudender, want kan dit ook met grote groepen? Edström en Kuttenkeulers oplossing: daar kun je dan wat extra assistenten op zetten. PhD-studenten bijvoorbeeld. ‘Maar kunnen zíj dan wel op tijd naar huis om te eten?, vraagt iemand in de chat. ‘Soms wel ;-)’ reageert Kuttenkeuler daarop.
Een groot deel van de werkdruk wordt zo misschien wel weggehaald bij de docenten, maar deels ook neergelegd bij studenten en student-assistenten of promovendi – die het doorgaans al druk genoeg hebben.
Minder doen
Gelukkig komen ze met meer tips. Zoals het afnemen van individuele mondelinge examens tijdens kantoortijd. ‘’ Krijgen verlegen studenten zo wel de kans te laten zien wat ze kunnen?’, vraagt iemand in de chat. “In het ergste geval kunnen ze later nog eens terugkomen als de ergste spanning voorbij is”, zegt Kuttenkeuler. Ook werkt het volgens Edström en Kuttenkeuler goed om studenten in groepjes een presentatie te laten voorbereiden. De ene student die uiteindelijk de presentatie moet geven, wordt ter plekke willekeurig gekozen. Zo voorkom je dat studenten zich verstoppen achter anderen, steeds dezelfde mensen opdraaien voor het voorbereidingswerk, en alleen de sterkere sprekers hun presentatievaardigheden oefenen. Op hun powerpointslide staat een foto van een grote ijsschots waarvan alleen het topje boven water uitsteekt. “Zie je al dit prachtige onzichtbare werk van de student?!” zegt Edström enthousiast.
Niet alleen de docent moet de last dragen van het aangepaste onderwijs, lijkt hun boodschap. “Het is als docent vaak makkelijker om méér te doen, om met bruut geweld en extra tijd te werken aan betere leerervaringen van je studenten. Het zijn ook een beetje je baby’s, en je houdt van doceren. Minder doen vraagt om aanpassingen.”
En die aanpassingen kosten docenten misschien in eerste instantie ook tijd, maar zoals Salmon in haar keynote zegt: de kunst is om het onderwijs eenmalig zó vorm te geven dat je het meerdere keren zonder extra werk kunt toepassen.