Ongeveer de helft van alle vrouwen tussen de 16 en 24 jaar kreeg in 2022 te maken met seksueel grensoverschrijdend gedrag. Dat gold ook voor 15 procent van de mannen in die leeftijd.
Dat blijkt uit nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Ze ondersteunen het ‘Nationaal Actieprogramma Aanpak seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld’, dat het kabinet vandaag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.
Bij haast 20 procent van de jonge vrouwen gaat het om fysiek seksueel geweld. Dat is vijf keer zo vaak als bij hun mannelijke leeftijdsgenoten. Verder komt vooral seksuele intimidatie veel voor, zowel online als offline.
“Het is een groot maatschappelijk probleem”, schrijven ministers Robbert Dijkgraaf (Onderwijs) en Karien van Gennip (Sociale Zaken). “De omvang van de problematiek is ons de afgelopen maanden weer pijnlijk duidelijk geworden. Ook de cijfers bevestigen de noodzaak tot actie.”
Gesprek, wetten
Het kabinet wil onder meer het gesprek openen over seksisme, gender en discriminatie, met onder meer aandacht voor ‘mannenemancipatie’. Mannen moeten zich ervan bewust worden “dat zij deel zijn van de oplossing”, staat in het plan.
Tegelijkertijd worden wetten en regels onder de loep genomen. Zo werkt het kabinet aan ruimere definities van seksuele misdrijven, aanranding en verkrachting. Het wordt strafbaar om seks met iemand te hebben als je kon vermoeden dat die ander niet wilde, ook als er geen sprake is van dwang.
In het hoger onderwijs moeten de instellingen gedragsregels opstellen “waarin staat dat zij onveilig en grensoverschrijdend gedrag niet tolereren”. Dat heeft het kabinet vorig jaar met de hogescholen en universiteiten afgesproken. Ook gaan de instellingen de sociale veiligheid onder studenten en medewerkers monitoren.
Meldplicht
Er geldt al een meld- en overlegplicht als de instellingen seksueel misbruik van een minderjarige student vermoeden. In alle gevallen moet het bestuur van de hogeschool of universiteit overleggen met de vertrouwensinspecteur bij de Inspectie van het Onderwijs. Bij een ‘redelijk vermoeden’ moet de instelling aangifte doen.
Het kabinet laat onderzoeken of die plicht misschien moet worden uitgebreid naar alle studenten, dus niet alleen de minderjarige. Ook kan de plicht misschien gaan gelden voor gevallen van seksuele intimidatie.
De Onderwijsinspectie heeft universiteiten en hogescholen opgeroepen om de eigen klachtenprocedures tegen het licht te houden, inclusief de voorlichting erover. “De minister van OCW onderschrijft deze oproep en gaat hierover in gesprek met de instellingen”, staat in het actieplan.
Begin
De ministers noemen hun eigen actieplan een “belangrijke stap”, maar willen niet te hoog van de toren blazen: “Tegelijkertijd staan we pas aan het begin en is er een lange adem nodig om de beoogde cultuurverandering te bereiken.”
In het hoger onderwijs en onderzoek is sociale veiligheid al een poos onderwerp van gesprek, na een reeks incidenten. Deze week werd bekend dat de Universiteit Maastricht vanaf volgend jaar alle eerstejaars bachelorstudenten een training laat volgen.