Twee wetenschappers van de VU presenteerden vrijdag hun onderzoek aan de pers, op de jaarlijkse ‘Wetenschap ontmoet pers’-dag van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek.
Barbara Vis, hoogleraar politieke besluitvorming, vertelde in een zaaltje met ongeveer dertig bezoekers, dat ze onderzocht of het wel echt waar is dat regeringen de afgelopen jaren alleen maar bezuinigd hebben. Dat is volgens haar wel het beeld dat heerst. Het klopt alleen niet, stelde ze.
Nederland bezuinigde alleen
Ze keek naar de maatregelen die de regeringen in Nederland, Duitsland, Denemarken en het Verenigd Koninkrijk namen in de jaren 2010 tot 2012. In het liberale Verenigd Koninkrijk en conservatieve Duitsland waren het wel voornamelijk bezuinigingsmaatregelen (bijvoorbeeld lagere uitkeringen), maar niet alleen.
Het sociaaldemocratische Denemarken bezuinigde helemaal niet: de regering bleef doorgaan met sociale investeringen, zoals de kinderopvang. Het ‘hybride’ Nederland, dat volgens Vis liberale, conservatieve én sociaaldemocratische trekjes heeft, was het enige land waarin alle maatregelen bezuinigingen waren.
Zoethoudertjes
Toch concludeerde ze dat het beeld niet klopt dat overal alleen maar bezuinigd is, omdat dat dus niet in alle landen zo was. Ze stelde het publiek vervolgens de vraag of de niet-bezuinigingsmaatregelen in het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Denemarken alleen maar symboolpolitiek waren. Ze vond het er zelf wel op lijken, maar kon niet goed verklaren waarom Nederland dan geen zoethoudertjes gebruikt heeft. Voer voor volgend onderzoek.
Oorlogsverhalen
De andere VU-onderzoeker op Bessensap, zoals het NWO-evenement heet, was de promovendus Andrew Niemeijer. Hij is leraar Engels op de middelbare school en promoveert aan de VU met een promotiebeurs voor leraren.
Niemeijers onderzoek gaat over de oorlogsdichters van de Eerste Wereldoorlog. Hij vertelde dat elke oorlog zijn eigen verhalengenre heeft. In WO-I waren het gedichten, in WO-II proza (denk aan het dagboek van Anne Frank en De aanslag van Harry Mulisch), in de Vietnamoorlog was het de film (bijvoorbeeld Apocalyps Now) en in de Irakoorlog waren het blogs.
Dichten vanuit de loopgraven
“Hoe brengen deze verhalen de oorlog binnen in het klaslokaal?”, vroeg Niemeijer zich af. Rupert Brooke, Siegfried Sassoon en Wilfred Owen waren soldaten die vanuit de loopgraven gedichten schreven over wat er aan het front gebeurde. Een volledig verslag van de oorlog kun je de verhalen dus niet noemen. Toch zijn de gedichten van de War Poets volgens Niemeijer het enige wat over WO-I in de klas voorbij komt.
Voor WO-II geldt iets soortgelijks met het dagboek van Anne Frank. Dat boek is in Nederland de canon van de oorlogsverhalen. Maar het geeft de lezer uiteindelijk maar een beperkt beeld van de hele oorlog.
Oorlog in het theater
Niemeijer wil in zijn onderzoek meer van zulke parallellen trekken tussen hoe de verschillende oorlogen aandacht krijgen in het klaslokaal. En hij wil ook de verschillen bestuderen, want een ander medium zorgt wellicht voor een ander beeld van de oorlog.
Momenteel merkt hij een vermenging van de oorlogen op. War Horse, een theaterproductie over WO-I, speelt in Carré, terwijl tegelijkertijd de musical Anne, over Anne Frank, op de planken staat. Hij is benieuwd hoe de War Poets nog bijdragen aan de discussies over WO-I die nu oplaaien, omdat de oorlog in augustus honderd jaar geleden begon.
Reageren op Irak-blogs
Niemeijer wil zijn onderzoek graag zoveel mogelijk laten betekenen voor zijn leerlingen. Hij betrekt ze erbij door ze bijvoorbeeld blogs te laten schrijven in reactie op blogs over de Irakoorlog. En hij wil een veteranendichter van de Vietnamoorlog uitnodigen in de klas. Op zo’n manier hoopt hij zijn leerlingen een goed beeld te geven van verschillende oorlogen die voor de Engelse les van belang zijn.