Hoe denkt de zwijgende meerderheid van wetenschappers over heikele onderwerpen als inspraak, werkdruk en personeelsbeleid aan de universiteit? Niet alleen de VU peilt binnenkort de mening van medewerkers (en studenten), ook de Socialistische Partij gaat het vragen.
“Ik hoop dat zoveel mogelijk wetenschappers de vragenlijst invullen”, zegt Tweede Kamerlid Jasper van Dijk van de SP. Hij wil wetenschappers aan het woord laten via een uitgebreid onderzoek van het wetenschappelijk bureau van zijn partij.
Ook intimidatie
De vragen gaan niet alleen over bestuurlijke onderwerpen als flexcontracten en inspraak, maar ook over intimidatie op de werkvloer en de onafhankelijkheid van onderzoek. Er zijn meerkeuzevragen, maar ook open vragen, zodat wetenschappers hun antwoorden kunnen toelichten.
De vragenlijst komt van de SP. Bent u niet bang dat alleen uw eigen achterban hem invult?
“Nee, daar ben ik niet bang voor. Iedereen is vrij om hem in te vullen en we gaan hem zo breed mogelijk verspreiden. Het is een beproefde methode. We hebben dit ook gedaan met bijvoorbeeld verplegers, postbezorgers en leraren.”
Denkt u niet dat anderen het onderzoek zullen wantrouwen omdat het van de SP komt?
“Leuke vraag, want wij willen zelf ook van academici horen hoe neutraal wetenschappelijk onderzoek volgens hen is. Voelen wetenschappers zich vrij om hun onderzoek uit te voeren zoals zij zelf willen of krijgen opdrachtgevers te veel invloed?
Er is natuurlijk altijd iemand die opdracht geeft voor een onderzoek als dit, of wij dat nu zijn of het ministerie van OCW. Dus daar moet je steeds kritisch naar kijken. Maar dit is een serieuze enquête van ons wetenschappelijke bureau. Kijk maar eens hoe gedegen de vragen zijn.”
Zouden uw eigen standpunten kunnen veranderen door de antwoorden?
“Zeker. De SP heeft natuurlijk wel bepaalde overtuigingen, maar neem nu de financiering via onderzoeksfinancier NWO, waar wetenschappers in competitie onderzoeksbeurzen kunnen aanvragen. Wij denken dat je universiteiten beter rechtstreeks kunt financieren dan via een ‘tweede geldstroom’ waar allerlei eisen aan verbonden zijn, maar misschien denken wetenschappers daar heel anders over en zijn ze juist blij met de vrijheid die een onderzoeksbeurs met zich meebrengt. Dat zou ik graag van hen horen.”
Waarom stellen jullie de vragen juist nu?
We willen deze vragenlijst verspreiden naar aanleiding van allerlei kritische geluiden die we horen. En niet alleen van de bezetters in het Maagdenhuis. We horen van alle kanten dat het niet goed gaat met wetenschappelijk onderzoek, dat er te veel in opdracht moet gebeuren, dat er te weinig ruimte is voor ongebonden onderzoek. Wij willen nu wel eens weten hoe wetenschappers daar zelf over oordelen.”
Sommige vragen gaan over de medezeggenschap, maar die gaat net op de schop. Komt de enquête niet te laat?
“De wet verandert constant. Sommige onderwerpen zijn inderdaad net aan de orde geweest in de Tweede Kamer, maar daar kun je rekening mee houden als je naar de antwoorden van de wetenschappers kijkt. Als ze vinden dat de opleidingscommissies meer invloed moeten krijgen, dan weten we dat daar net voor gezorgd is. Maar zoveel is er nu ook weer niet veranderd, hoor. Alle onderwerpen blijven actueel.”
Sommige van de onderwerpen zijn ook relevant voor het hbo.
“Maar dit onderzoek is specifiek op de universiteiten gericht. Het zou kunnen dat we een soortgelijk onderzoek onder hbo-docenten gaan doen.”
Bekijk de vragenlijst.