Door de reorganisaties van de afgelopen jaren zijn veel medewerkers gedemotiveerd en overwerkt geraakt. Er is te veel bezuinigd. Dat was een van de onderwerpen die bij het universiteitsdebat afgelopen maandag aan de orde kwamen.
“Sinds de reorganisatie bij de bedrijfsvoering in 2012 is gestart, is de tevredenheid onder medewerkers sterk afgenomen”, constateert vakbondsconsulent Ellie Pauelsen. “Medewerkers voelen zich geïntimideerd en als kleuters behandeld.” Volgens haar is er te veel bezuinigd, waardoor er gaten vallen. “Mensen kunnen het werk niet meer aan en ICT-systemen die het werk makkelijker zouden maken werken niet goed.”
Michel Groen, die zichzelf aankondigde als ‘die actievoerder van aardwetenschappen’, is het helemaal met Pauelsen eens. “Iedere reorganisatie zal ontsporen als medewerkers er niet zelf van onderop bij betrokken worden”, stelde hij. Ook vraagt hij zich af of de ‘tsunami van reorganisaties’ wel oplevert wat er van was beloofd. “De doelstelling bij de reorganisatie van de bedrijfsvoering was 21 miljoen euro per jaar te besparen om het onderwijs en onderzoek te ontzien. Maar het inhuren van externen om dat proces uit te voeren en ruim tweehonderd mensen te ontslaan kost wel 73 miljoen euro, wat alsnog de komende jaren moet worden bezuinigd.’’
En de logica achter de plannen ontgaat hem. “Ik weet nog steeds niet waarom de topmaster hydrologie moet verdwijnen. Kan het bestuur dat nog eens komen uitleggen?”
Zaak van faculteiten
Wat dat laatste punt betreft klopt Groen bij het verkeerde adres aan, vindt rector Frank van der Duyn Schouten. “Het college van bestuur beslist niet over welke opleidingen blijven of verdwijnen. Dat is een zaak van de faculteitsbesturen zelf. En dat is maar goed ook, want ik kan als rector niet beslissen of hydrologie al dan niet belangrijker is dan bijvoorbeeld econometrie. Wel is het college er verantwoordelijk voor dat faculteiten hun financiën op orde hebben. Daarom hebben we nu aan verschillende faculteiten, zoals rechten en sociale wetenschappen, gevraagd met een toekomstplan te komen. Want zij stevenen af op rode cijfers. Maar de faculteiten zelf zijn aan zet om keuzes te maken.’’
Flexibele schil
Ook collegelid Bernadette Langius is het niet met Groen eens. “Bij de cijfers die je noemt, tel je appels op bij peren. Bovendien hebben we de reorganisaties bij de bedrijfsvoering juist door mensen uit de universiteit zelf laten doen. Zij weten tenslotte het beste waar behoefte aan is.’’
Maar ze onderkent dat de reorganisatie voor veel onrust heeft gezorgd. “Gelukkig is nu veel voorbij. We hebben een onderzoek naar de tevredenheid onder de werknemers gehouden en gaan natuurlijk iets met de uitkomsten daarvan doen.’’
Ze is het eens met Pauelsen dat nu wel heel veel mensen een tijdelijk contract hebben. “Deels hebben we dat bewust gedaan met het oog op de reorganisaties. Op die manier wilden we voorkomen dat nog meer mensen hun vaste baan zouden kwijtraken. Nu kunnen we gelukkig weer mensen aan een vast contract helpen en dat doen we ook.’’ Ze noemde als streven dat bij de diverse afdelingen in de ondersteuning in principe niet meer dan tien procent van de loonkosten aan een ‘flexibele schil’ mag worden besteed. Maar er zijn uitzonderingen. Zo mogen bij ICT en de campusorganisatie meer tijdelijke mensen worden aangetrokken. “Daar gaat het om grote projecten die een paar jaar duren. Het is niet verstandig om bijvoorbeeld zelf mensen in dienst te nemen voor het ontwikkelen van nieuwe gebouwen. Dat kun je beter extern doen.”
Niet vriendelijk
Langius geeft ook toe dat niet alle nieuwe ICT-systemen werken zoals beloofd was. “Sommige modules zijn niet gebruiksvriendelijk genoeg. Wellicht zijn ze te snel ingevoerd en hadden we de pilots die er mee zijn gedaan beter moeten evalueren voordat ze universiteitsbreed werden uitgerold. We moeten zeker aan verbetering werken.’’
Dat leverde haar het verwijt op dat het college van bestuur te weinig luistert naar wat vanaf de werkvloer wordt gezegd. Een docent van de faculteit Sociale Wetenschappen haalde het voorbeeld van de flexibele werkplekken aan. Zijn faculteit gaat binnenkort verhuizen naar het hoofdgebouw en moet 30 procent van het vloeroppervlak inleveren. “U zegt dat de faculteit en de medewerkers mogen meedenken en praten over de nieuwe inrichting. In de praktijk is dat helemaal niet zo. We mogen allen kiezen welke kleur bekleding op de stoelen komt. Verder ligt alles vast in starre regels over smart@work. Oké, dat we met minder vierkante meters toe moeten, begrijp ik. Maar laat de faculteit dan zelf bepalen hoe ze die vierkante meters wil benutten.’’ Langius zegde toe dat de faculteit wel degelijk die mogelijkheid moet hebben. “Als medewerkers het gevoel hebben dat dat niet zo is, gaat er iets niet helemaal goed. Daar moeten we nog eens naar kijken.’
Vers bloed
De rector wilde nog een kanttekening maken bij de flexibele schil. “Het hoort bij de wetenschap dat er voldoende instroom van nieuw bloed is. In mijn ogen is het daarom niet goed dat dat wetenschappers veertig jaar op dezelfde plek blijven zitten. Ik zou het bijvoorbeeld geen gek idee vinden om pas gepromoveerden voor bijvoorbeeld vier jaar een onderwijscontract te geven. Dan kunnen ze ervaring opdoen waarmee ze elders naar een vaste aanstelling kunnen solliciteren.’’
Hij noemde nog een pijnpunt. “Steeds meer wetenschappers kopen zich vrij van onderwijstaken als ze een individuele onderzoek subsidie binnenhalen van bijvoorbeeld NWO of de Europese unie. Dat vind ik een slechte ontwikkeling. Juist goede en ervaren onderzoekers horen in de collegezalen te staan om hun ervaring en kennis met studenten te delen.”
Om tafel
Debatleider Ida Sabelis was de rector dankbaar dat hij zich zorgen maakt over de werkdruk van de docenten, maar vroeg zich af wat het bestuur daar dan concreet aan gaat doen. En daarmee vatte ze de inzet van het debat goed samen. “Protesteren tegen dingen die niet goed gaan is geweldig, maar op een gegeven moment moeten we wel weer samen om de tafel gaan zitten om te bedenken hoe we dingen daadwerkelijk gaan veranderen.”