“Ik wil het best van de daken schreeuwen”, zegt de Leidse hoogleraar Richard Gill, “ik beticht Peter Nijkamp en Karima Kourtit niet van het vervalsen van gegevens.”
Sinds gisteren staat er een verklaring op Gills site, opgesteld door een geschillencommissie van de Universiteit Leiden, waarin Gill verklaart dat het ‘nooit zijn bedoeling is geweest om de heer Nijkamp en mevrouw Kourtit te beschuldigen van data-fraude of van enige andere inbreuk op de wetenschappelijke integriteit’.
Ook erkent Gill in de verklaring dat hij, om een wetenschappelijk debat uit te lokken, een document over Nijkamp en Kourtit openbaar heeft gemaakt dat voor een gedeelte vertrouwelijk was, en dat hij daartoe ‘ook andere middelen had kunnen aanwenden.’
Op de vingers getikt
De verklaring is het resultaat van een schikking, ‘in den minne’, tussen Gill en Nijkamp en Kourtit, die een klacht tegen Gill hadden ingediend. De hoogleraar mathematische statistiek had een document op zijn website geplaatst met de volledige klacht van de anonieme persoon die ruimtelijke economen Nijkamp en Kourtit beschuldigt van wetenschappelijke wanpraktijken. Gill werd als deskundige opgevoerd door NRC-journalist Frank van Kolfschooten, die de zaak in de media bracht en sprak her en der zijn ongenoegen uit over de manier waarop de VU de zaak afhandelde.
Er is afgesproken dat de verklaring zes maanden op zijn site blijft staan, maar Gill hecht eraan te benadrukken dat hij niet is gedwongen de verklaring te publiceren. “Ik heb het vrijwillig zo afgesproken. Ik voel me ook niet op mijn vingers getikt. Ik ben zeer tevreden over de zorgvuldigheid van de commissie.”
Aan de andere kant vindt hij het jammer dat de commissie geen bindende uitspraak heeft gedaan naar aanleiding van de klacht van Nijkamp en Kourtit. “Het zou ook interessant zijn geweest als de klacht tot aan het LOWI (Landelijk Orgaan Wetenschappelijke Integriteit – PB) was gebracht. Want het is de anonieme klokkenluider die het vertrouwelijke document openbaar heeft gemaakt, maar ben ik echt juridisch fout geweest door hem daarbij te helpen?”
Op het randje
Het vertrouwelijke gedeelte van het door Gill gepubliceerde document is een bijlage met daarin de correspondentie van de anonymus met de VU-ombudsman. De anonymus wilde ermee laten zien dat hij bij de VU nul op het rekest kreeg.
“Ik heb er een weekend lang over nagedacht of ik het zou publiceren en ik wist dat het op het randje was, maar ik voelde me misleid door de VU, die zich niet richtte op de kwaliteit van het werk van Nijkamp en Kourtit, maar de aandacht verlegde naar zelfplagiaat en bronvermelding. Ook verscheen er allerlei onzin in de media.”
“Ik wist dat ik dingen deed die niet hoorden, maar de andere partijen deden ook dingen die niet hoorden”, aldus Gill.
Hij heeft Nijkamp en Kourtit inderdaad nooit beschuldigd van fraude. Maar over het proefschrift van Kourtit, Nijkamps promovenda, zei hij wel tegen Advalvas: “Het was gewoon bagger, globaal ondeugdelijk, er klopte gewoon niets van.”
Stranden en waterpartijen
“Maar dat gaat over de kwaliteit van hun statische methodiek”, zegt hij. “Ik moet zeggen, de commissie vond dat wel een beetje bot van mij en ik had dat ook zo niet moeten zeggen. Mijn zoon zei ook tegen mij: ‘op deze manier verzwak je je eigen argumenten in de ogen van veel mensen’. Tja, GeenStijl beïnvloedt ons allemaal, maar het hoort inderdaad niet bij een wetenschappelijk debat.”
En dat hij de volledige anonieme klacht heeft gepubliceerd, wil ook niet zeggen dat hij die volledig onderschrijft. “Er staan ook dingen in die niet kloppen. Bijvoorbeeld over het openbare groen in twee Europese steden, waaronder Marseille. De klokkenluider beweert dat je op Google Earth kunt zien dat Nijkamp en Kourtits beweringen daarover onzinnig zijn, maar hij realiseert zich niet dat stranden en waterpartijen in de planologische definitie ook tot het openbare groen worden gerekend.”
Een kleine miskleun van de anonymus, beaamt Gill, “maar het kan zijn dat hij meer van dergelijke fouten heeft gemaakt.”
Debat over kwaliteit
Hij blijft erbij dat Nijkamp en zijn co-auteurs veel te ruime criteria hanteren (een p-waarde van 10 procent in plaats van de gebruikelijke 5 procent) en ook geen rekening houdt met multipele vergelijkingen (“multiple comparisons”), waardoor heel veel “valse positieven” onstaan.
“Ik zou zo graag een debat willen over de kwaliteit van de wetenschap. Er wordt veel gesproken over integriteit, maar de meeste klachten gaan over de kwaliteit.”
Zorgvuldigheidsnorm overtreden
Peter Nijkamp toont zich erg tevreden over de verklaring van Gill op diens site. “Gill geeft toe dat hij de vertrouwelijkheid geschonden heeft. Daarmee heeft hij de vereiste zorgvuldigheidsnorm overschreden”, aldus Nijkamp. “Nog belangrijker is dat hij erkent dat de anonieme beschuldiging van datamanipulatie en wetenschapsfraude aan ons adres ongefundeerd is. Hij betuigt spijt over deze missers.”
Nijkamp zegt dat hij en Kourtit de zaak hiermee als afgedaan beschouwen.
Binnenkort worden de bevindingen openbaar gemaakt van de commissie die, in opdracht van de VU, Nijkamps wetenschappelijke publicaties heeft doorgelicht. Nijkamp maakt zich er niet druk om: “Dat gaat over zelfplagiaat, daar zijn niet eens regels voor. Dat heeft met deze zaak niets te maken.”