De kruistocht van Vrije Schrijver Annelies Verbeke tegen de overmacht van de Angelsaksische literatuur leverde op de VU zestien korte verhalen op uit allerlei delen van de wereld. De VU-bloemlezing werd gisteren gepresenteerd.
Bij elk openbaar evenement waarop Verbeke sprak, riep ze studenten en medewerkers op om korte verhalen in te sturen in ongebruikelijke talen en van uitheemse delen van de wereld. Daardoor komen we in contact met schrijvers en teksten die we anders niet zouden lezen, want de uitgeverswereld is te veel gefocust op Amerika, stelt de Vlaamse auteur.
Engelse Murakami
In haar strijd staat Verbeke niet alleen, blijkt op de presentatie van de verhalenbundeling dinsdagmiddag. Vertaler uit het Japans Luk Van Haute maakt korte metten met het idee dat Engelse vertalingen van Japanse schrijvers beter zijn dan Nederlandse, zoals sommige Nederlandse dagbladrecensenten stelden. Een recensent beklaagde zich over Van Hautes langdradige vertaling van het boek Dans Dans Dans van Haruki Murakami, het miste volgens hem de swing van de Engelse Murakami.
“Vreemd”, aldus Van Haute. “Waarom klaagt hij over mijn langdradige vertaling en niet over Marukami’s boek?” Hij sloeg er de Engelse vertaling eens op na en kwam tot de schokkende ontdekking dat die honderd pagina’s minder telde. Wat er ontbrak? “Een heleboel swing! Het stuk over Boy George staat er niet in, de Everly Brothers zijn verdwenen, een heel album van de Beach Boys.”
Geen seks
‘Waarom klaagt hij over mijn langdradige vertaling en niet over Marukami’s boek?’
En niet alleen dat: ook de seks ontbreekt. De hoofdpersoon zit in het boek op een balkon de Playboy te lezen – in de Engelstalige versie zit hij alleen op het balkon. Van Haute vervolgt: “Geen rock-‘n-roll, geen seks. Hoe zit het dan met drugs?” Welja, die ontbreekt ook. Als de mannelijke hoofdpersoon wat drinkt met een dertienjarige scholiere, krijgt ze in het Japanse origineel en de Nederlandse vertaling een piña colada van hem. In de Engelse versie drinkt ze slechts haar vruchtensap.
Verbekes VU-bloemlezing bevat geen Japans verhaal. Er staat wel een Pakistaans verhaal in, ingestuurd door VU-rector Vinod Subramaniam, van de Indiaas-Pakistaanse schrijver Saadat Hassan Manto. Het gaat over ‘de pijn van de Partition van India en Pakistan’. “Mijn ouders waren nog kinderen toen de partition plaatsvond”, vertelt Subramaniam. “Vooral het leven van mijn grootouders is erdoor getroffen. Ik las dit verhaal als kind in het Hindi en Engels, zo’n dertig jaar later.”
Luisterstoelen op de campus
Van het verhaal Toba Tek Singh is ook een film gemaakt, waarvan een klein stukje wordt vertoond tijdens de presentatie van de korteverhalenbundel. Een groep ‘gekken’ worden overgebracht van hun tehuis in Pakistan naar India, nadat de twee landen opgesplitst zijn. Eén man zoekt zijn geboorteplaats Toba Tek Singh. De Pakistaanse ‘uitzetters’ zeggen dat het in India is, maar Indiase douaniers zeggen dat het in Pakistan is. De man eindigt in het niemandsland tussen de twee grensslagbomen.
Een heel ander verhaal is een Duits hoorspel over de staat en de stemming van Duitsers in de Tweede Wereldoorlog, aangeleverd door een student politicologie. Een Bulgaarse student koos een verhaal uit zijn moederland over opportunisme en vergeten waar je vandaan komt, dat grote indruk op hem maakte als kind. En een student literature & society zond een Russisch verhaal in over wraak. Er staan ook een paar Nederlandse verhalen in de bundel en een uit Friesland.
De hele opbrengst van Verbeke is te lezen in het op krantenpapier gedrukte literaire studententijdschrift Expanded Field, dat over de campus ligt verspreid. Zes verhalen zijn ook ingesproken en als podcast te beluisteren op speciale luisterstoelen die op verschillende plekken op de VU zijn neergezet. De luisterstoelen staan naast de VU Boekhandel, in het restaurant van de Medische faculteit, in WN bij Tims corner, in de hal van het O2-gebouw, op de tweede verdieping van de D-vleugel van het hoofdgebouw en op de tweede verdieping van het Initium.