Ruim tweeduizend mensen demonstreerden vrijdag in Den Haag tegen de werkdruk en de bezuinigingen op de universiteiten onder het motto #WOinActie. Vanaf de VU-campus vertrokken twee bussen met demonstranten, op kosten van de universiteit.
Rond half twaalf, de afgesproken verzameltijd, staat maar een handjevol mensen op het binnenplein. Zal dat wel goed gaan? In de ochtend komen nog afzeggingen binnen. ‘Sorry, I-have a Christmas party’, luidt een excuus. Een ander: ‘Juist vandaag komt de visitatiecommissie op bezoek.’
Daan Jansen en Ellen van Heteren staan er wel met het legendarische spandoek ‘Merlijn is het aller tegenst.’ De studenten geschiedenis hebben het nog snel even opnieuw geverfd, want het origineel dat al decennia meegaat, ligt in het VU-archief opgeslagen, nu de studievereniging geen eigen vaste kamer meer heeft. En daar kunnen ze niet zo snel bij. “Ik merk dat docenten het heel erg druk hebben. Ze hebben te weinig tijd om studenten goed te begeleiden”, zo verklaart Jansen zijn reden om te gaan demonstreren. “En als je aan het faculteitsbestuur vraagt om dingen te verbeteren, zeggen ze dat ze geen geld hebben”, vult Van Heteren aan.
Extra grote bussen
Twintig minuten later blijkt de opkomst toch mee te vallen. De twee extra grote bussen met 62 zitplaatsen ieder, zitten nagenoeg vol. Maar ondanks de toezegging mee te demonstreren heeft nog niemand van het college van bestuur zich laten zien.
In de bus, vooral gevuld met wat jongere medewerkers, vakbondskader en een tiental studenten, wordt gezellig gekeuveld. Geen toespraken of strijdliederen. Achter mij gaat het over fietstochtjes rondom Amsterdam. Voor mij in het Engels over open access.
Daar is de voorzitter
Aangekomen in Den Haag bij het Koekamp staat het vol met touringcars. Ook uit andere universiteitssteden zijn demonstranten aangevoerd en het ziet redelijk rood van de mensen. Velen hebben namelijk een rood ijsmutsje op dat ter plekke wordt uitgedeeld. En maar goed ook. Het zonnetje schijnt, maar het is ijzig koud.
Daar staat ook VU-collegevoorzitter Mirjam van Praag de VU-delegatie op te wachten. “Ik ben hier om het personeel te steunen. Het is hun actie”, zegt ze. Op de vraag of de universiteitsbestuurders samen ook actie gaan voeren wil ze geen antwoord geven. “Wie weet?”, zegt ze schouderophalend.
Maar zoals beloofd loopt ze wel de hele demonstratie mee en informeert bij Paola Gori Giorgi, die vanuit de VU het voortouw nam voor #WOinActie, hoe de zaken lopen. “Prima. Er zijn zeker tweehonderd mensen van de VU hier” zegt ze tevreden. In Trouw van die dag heeft ze uitgebreid mogen uitleggen waar de actie om gaat. “Er is een race to the bottom gaande. Universiteiten moeten met elkaar concurreren om zoveel mogelijk studenten te werven want daar krijgen ze voor betaald”, zegt ze daar.
Elk weekend werken
Nu ja, betaald? Niet genoeg in ieder geval, wordt dezelfde dag nog uitgelegd in de Volkskrant. Sinds 2006 is het aantal studenten met 35 procent gestegen en het aantal docenten met 29 procent.
Wat dat in de praktijk betekent, weet VU-docent antropologie Ellen Bal uit eigen ervaring te vertellen. Ondanks dat ze een sabbatical heeft, is ze komen demonstreren. “Vorig jaar heb ik officieel 130 procent gewerkt. In de praktijk ben je elk weekend bezig met colleges voorbereiden en opdrachten nakijken. Dan moet je ook nog tijd vinden om onderzoek te doen.”
Te weinig docenten
Iedereen begint die werkdruk te merken volgens haar: “Docenten klagen niet zo snel, want ze houden van hun werk. Maar mensen worden moe en chagrijnig. Er ontstaat een negatieve sfeer. En sommige mensen vallen om door een burn-out.” En studenten voelen zicht tekortgedaan, is haar ervaring. “Die krijgen maar te horen dat die docenten geen tijd hebben om even over hun werkstuk te praten. Of krijgen colleges in grote groepen. Maar dat er gewoon te weinig docenten zijn, krijgen ze nauwelijks te horen, want elke opleiding wil de schijn ophouden de beste te zijn om zo nog meer studenten te trekken.”
Op het podium mag #WOinActie-voorman Rens Bod de demonstranten toespreken. “Dit is een historische dag. Vorig jaar stonden we hier nog met dertig mensen een petitie aan de Twee Kamer aan te bieden. Nu zijn we met meer dan tweeduizend mensen. Dit is de ommekeer. Het is tijd voor solidariteit tussen de universiteiten.”
En de acties gaan door, belooft hij, want de minister heeft alweer nieuwe bezuinigingen aangekondigd. “Ze laat ons letterlijk in de kou staan. Als wij het willen, gaan volgend jaar alle universiteiten plat. Willen we dat?”
“Ja!”, klinkt het uit duizenden kelen.