Als de Verenigde Naties een speciale bijeenkomst beleggen in het kader van Mother Earth Day, welke klimaatwetenschapper nodigen ze dan uit? James Hansen van NASA? Michael Mann van de legendarisch Hockey Stick-grafiek? Nee, Frank Biermann van de VU, natuurlijk.
Hoogleraar Politicologie en milieuwetenschappen Biermann won vorig jaar de Societal Impact Award vanwege de verregaande invloed die hij heeft op het wereldwijde klimaatdebat. Hij is de oprichter van de Earth System Governance, een wereldwijd netwerk van sociale wetenschappers dat zich met milieuproblemen bezighoudt en instanties als de Verenigde Naties adviseert.
Archaïsche instituten
Vorige week was Biermann de enige wetenschapper die was uitgenodigd op de VN-bijeenkomst over Moeder Aarde. Hij waarschuwde de VN in een toespraak dat ze nodig aan een update toe is, want hoewel samenwerking tussen landen bij de bestrijding van milieuproblemen niet zonder succes is geweest, duurt het wel twintig jaar voordat er eindelijk een spijker met een kop geslagen kan worden.
Zoveel tijd hebben we niet om het urgente klimaatprobleem het hoofd te bieden, zegt Biermann. “We kunnen de problemen van de 21e eeuw niet oplossen met instituten die gebonden zijn aan regels die uit de 19e eeuw stammen.”
Vetorecht afschaffen
Volgens Biermann moet de manier waarop internationale onderhandelingen plaatsvinden en wereldwijd beleid wordt gevormd, drastisch worden veranderd.
Zo dient het vetorecht te worden afgeschaft, vindt Biermann. “Elk besluit is daardoor afhankelijk van de regering die er het minste belang bij heeft.” Daarom worden bepaalde besluiten wat hem betreft in de toekomst genomen bij meerderheid van stemmen, al ziet Biermann daar ook de nadelen van (bijvoorbeeld dat bepaalde coalities van regeringen een meerderheid van stemmen oplevert die een minderheid van de wereldbevolking vertegenwoordigt)
Meer democratie
Ook moet er iets gedaan worden aan de kloof tussen burgers en internationale instituten, die VN-beleid uitvoeren, vindt Biermann. Mensen hebben te weinig inzicht in wat er in New York of Genève wordt besloten en hoewel de VN de dagen van de ‘stille diplomatie’ achter zich heeft, valt er nog veel aan democratisering te doen, vooral ook in het belang van een snelle besluitvorming bij de bestrijding van klimaatgerelateerde problemen.
Tenslotte betoogt Biermann dat de kloof tussen arm en rijk ook niet echt bevordelijk is voor een wereldwijde duurzaamheid. Daarom moeten arme landen beter geholpen worden, bijvoorbeeld door innovatieve financiële mechanismen op het gebied van wereldwijde emmissiehandel.