“Dat er op de universiteit stelselmatig wetenschappelijk onderzoek gebeurt is nog helemaal niet zo oud. Vroeger waren universiteiten onderwijsinstituten. Pas in de tweede helft van de negentiende eeuw kwam het onderzoek erbij”, vertelt wetenschapshistoricus Ida Stamhuis.
Stamhuis is de initiatiefneemster van het Stevin Centrum, een organisatie waarin de wetenschapshistorici van de VU gaan samenwerken, genoemd naar de geleerde Simon Stevin (1548-1620). De VU heeft een lange traditie op het gebied van wetenschapsgeschiedenis. De eerste Nederlandse hoogleraar wetenschapsgeschiedenis zat aan de VU: Reyer Hooijkaas was sinds 1946 aangesteld. In veel studies was altijd al aandacht voor wetenschapsgeschiedenis, omdat het werd gezien als deel van de maatschappelijke vorming van studenten. Maar een samenwerkingsverband tussen al die wetenschappers die op al die faculteiten iets deden met de geschiedenis van hun vakgebied, was er nog niet. “Terwijl we ons vaak met vergelijkbare vraagstukken bezighouden”, legt Stamhuis uit. De wetenschapshistorici van de VU hebben een gemeenschappelijke onderzoeksthema geformuleerd: de kennispraktijk en normativiteit in een historische context. Vragen als: hoe gaan en gingen we om met wetenschappelijke kennis? Wat is de waarde van wetenschappelijke kennis? Wat zijn veranderingen in onze ideeën over wetenschap?
“Ons huidige idee dat je moet publiceren in wetenschappelijke bladen, bestaat nog niet zo lang”, noemt Stamhuis als voorbeeld: “die zeer specialistische bladen kwamen pas op aan het eind van de negentiende eeuw.” Helpt dat ons om nu anders te kijken naar bijvoorbeeld klachten van wetenschappers over de toegenomen publicatiedruk? “Het is belangrijk om je te realiseren dat dingen die wij nu normaal vinden, niet altijd zo zijn geweest”, vindt Stamhuis.
Het Stevin Centrum bundelt de krachten van 37 medewerkers, die onderzoek doen, of onderwijs geven op het gebied van wetenschapsgeschiedenis, of allebei. In eerste instantie is het geen uitbreiding van het huidige onderzoek, al hoopt Stamhuis daar in de toekomst wel op. In elk geval wil het centrum een honoursvak en een minor gaan aanbieden voor studenten van alle faculteiten. Het Stevin Centrum wordt 18 maart officieel geopend met een symposium. Het programma vindt u hier.