Bij één op de drie verzoeken waar het Landelijk Orgaan Wetenschappelijke Integriteit zich in 2018 over boog, was de Vrije Universiteit betrokken. Dat staat te lezen in het jaarverslag van het integriteitsorgaan.
Drie van de zeven verzoeken over de VU werden gegrond verklaard. Daardoor mocht onder andere een wetenschapper die dreigde uit de auteurslijst te worden geschrapt, toch coauteur blijven.
In een ander verzoek beschuldigt een wetenschapper van de UvA een wetenschapper van de VU ervan niet integer te hebben gehandeld. De VU-wetenschapper was nagegaan of een onderzoek van de klager wel goed en betrouwbaar was en oordeelde negatief. De klager stelt dat de VU-wetenschapper eenzijdig en vooringenomen was en dat het rapport onjuist is. Het bestuur van de VU legde eerder die klacht naast zich neer, maar nam later het Lowi-advies over om de klacht toch nader te laten onderzoeken.
Commercieel dna
Het derde gegrond verklaarde verzoek gaat over een patholoog van VUmc, Chris Meijer, die dna-materiaal van vrouwen gebruikte voor commerciële doeleinden, en die ook al eerder in opspraak kwam. Het Lowi ziet het als schending van de wetenschappelijke integriteit, het VUmc beschouwt het daarna als lichte schending van wetenschappelijke integriteit en heeft volgens de berichtgeving geen maatregelen getroffen. De VU was ook bij deze zaak betrokken omdat de universitaire Commissie Wetenschappelijke Integriteit klachten behandelt van beide instellingen.
Drie verzoeken over de VU beoordeelde het Lowi als ongegrond en één nam het niet in behandeling.
Serial klager
Een van de ongegrond verklaarde verzoeken over de VU, over een emeritus-hoogleraar die niet al zijn nevenfuncties op de website zou vermelden, komt van een klager die niet van ophouden weet. Het afgelopen jaar stuurde hij of zij vijf verzoeken naar het Lowi plus een klacht over een medewerker van het orgaan zelf. Diezelfde klager diende ook al in 2013 en 2014 zeven verzoeken en een klacht in bij het Lowi, aldus het jaarverslag.
De klager maakt volgens het Lowi misbruik van het klachtrecht. Het adviesorgaan stelt dat hij dat recht ‘gebruikt met een ander doel dan waarvoor deze bevoegdheid is verleend’, onder andere ‘om de bezwaren van Verzoeker tegen een bepaalde wetenschappelijke publicatie onder de aandacht te brengen en deze in te laten trekken.’
Klacht wegmoffelen
Naast zijn klacht tegen de VU, diende de klager ook verzoeken in over plagiaat in een boek van een medewerker van de Open Universiteit, wangedrag en niet vermelden van nevenfuncties van een medewerker van de Universiteit Leiden, ‘wegmoffelen van een klacht over de Vertrouwenspersoon Wetenschappelijke integriteit’ door de Leidse rector en een e-mail van de Tilburgse rector dat de klager moet ophouden berichten te sturen en hem te bedreigen.
Maar het Lowi verklaarde de verzoeken als ongegrond en nam ze vanwege het misbruik van het klachtrecht niet verder in behandeling. De beklaagde emeritus-hoogleraar aan de VU, die niet meer aan de VU verbonden is, heeft daarom niet de plicht z’n nevenfuncties goed te vermelden op de VU-website.
Update 8 juli 2019
Reactie college van bestuur:
‘Het CvB heeft de klacht [van de UvA-wetenschapper] in eerste instantie niet inhoudelijk laten behandelen omdat de CWI [Commissie Wetenschappelijke Integriteit] oordeelde dat het niet om wetenschapsbeoefening ging en geadviseerd had de klacht daarom niet verder in behandeling te nemen. Het CvB heeft dat advies opgevolgd. Het LOWI redeneerde anders en oordeelde dat er wel sprake was van wetenschapsbeoefening. Het CvB heeft toen besloten het LOWI te volgen en de klacht alsnog inhoudelijk door de CWI laten behandelen. Dat onderzoek is intussen afgerond.
Over vermelding nevenfuncties: data in de researchportal zijn automatisch gegenereerd via het systeem. Een wetenschapper kan desgewenst zelf e.e.a. aanpassen. Een emeritus hoogleraar is niet verplicht om zijn/haar nevenfuncties op te geven. Het staat een emeritus hoogleraar uiteraard vrij om in de researchportal zelf te kiezen de eventuele nevenfuncties wel te vermelden, maar het is geen verplichting. Wetenschappers in dienst van de VU moeten hun nevenfuncties wel aan de werkgever kenbaar maken.’