De verkiezing van het Weekdier van het Jaar heeft niks met politiek te maken, maar gaat echt over letterlijke weekdieren, slakken onder andere. Een door dierecoloog Joris Koene bestudeerde Cubaanse slak – Polymita picta ofwel ‘beschilderde slak’ – is één van de vijf genomineerden voor deze titel.
De competitie is georganiseerd door het onderzoeksinstituut The Loewe Centre for Translational Biodiversity Genomics, in samenwerking met het Frankenfurtse Senckenberg Museum en de Unitas Malacologica, de vereniging voor wereldwijde malacologie, ofwel weekdierkunde. Mocht Koene’s slak winnen, dan kunnen hij en zijn Cubaanse onderzoekspartners het genoom van de slak gaan analyseren en onder andere meer te weten komen over de voortplanting van het beestje.
Koene heeft blijkbaar iets met het seksleven van slakken, want twee jaar geleden werkte hij met designer Jonathan Ho al aan een kunstproject rond gender fluidity en paringsgedrag bij slakken. Bij de Polymita picta richt hij zich op de zogeheten liefdespijlen.
Liefdespijl schieten
“De meeste slakkensoorten, ook onze Nederlandse tuinslak, schieten een soort injectienaald met bepaalde biochemische stoffen in hun partner om die ontvankelijk te maken voor het sperma, dat later volgt”, legt Koene uit. “Deze Cubaanse slak doet dat echter meerdere keren gedurende een paring en is daar uren mee bezig, en wij willen begrijpen wat ze precies aan het doen zijn, al die tijd. Door het genoom bloot te leggen, hopen we daar meer over te weten te komen.”
Deze Cubaanse slak is uren bezig met een paring
Waartoe dat uitgebreide liefdesspel dient, is nog totaal onbekend. Maar het zou volgens Koene kunnen dat de Cubaanse liefdespijl tijdens het voorspel tevens dient als afweermiddel. “Slakken zijn hermafrodieten en mogelijk vindt er een soort wapenwedloop plaats tussen de twee ontvangende partners om de invloed van die biochemische stoffen te beperken.”
De slak is iconisch in de streek waar hij leeft, een smalle strook indrukwekkende natuur langs de Cubaanse oostkust. “Je ziet hem daar afgebeeld op boodschappentasjes die je meekrijgt”, aldus Koene. De schelpen van de slak zijn zeer fraai gekleurd en populair bij toeristen en verzamelaars. Bovendien wordt zijn leefgebied bedreigd door klimaatverandering en landontginning, waardoor de slak zelf ook met uitsterven wordt bedreigd.
Meest voorkomende diersoort
De competitie, de eerste keer dat die wordt gehouden, is een opsteker voor het ondergewaardeerde weekdier. “Na de insecten vormen weekdieren de meest voorkomende dieren op aarde”, aldus Koene. Slakken hebben, in elk geval in Nederland, geen best imago. “Ze vreten hier de sla in je moestuin op, maar in Cuba vreten ze schadelijke schimmels die bijvoorbeeld koffieplantages bedreigen.”
Het zou mooi zijn als zijn slak wint. “In Cuba hebben ze, voor zover ik heb gezien, de middelen niet om dat genoom te sequencen.” De kans is er dat een ander weekdier wint, dan zal Koene met zijn collega’s op zoek moeten naar andere financiering.
Wilt u ook dat Joris Koene en zijn slak (en zijn Cubaanse collega’s) die competitie winnen? Dan even hier naar beneden scrollen en stemmen! Kan nog tot 31 januari.