Hoe kun je voetbalblessures tegengaan? Promovendus Erik Wilmes ontwikkelde een slidingbroek vol minisensoren die in de toekomst mogelijk blessures kan voorkomen.
In absolute aantallen van blessures is voetbal dé koploper van Nederland. VeiligheidNL becijferde dat er in 2019 zo’n 1,2 miljoen voetbalblessures waren, meer dan een vijfde van alle blessuregevallen in dat jaar. Zou dit minder kunnen? Volgens bewegingswetenschapper Erik Wilmes is de balans tussen belastbaarheid en herstel essentieel bij blessures. “Wanneer dit uit balans is, dan loop je als sporter een groter risico op blessures.”
Meten aan de benen
Momenteel meet men belasting aan de hand van de hartslag van een sporter en de GPS-positie op het veld. “Als je continu de positie weet, kun je ook de snelheid van de speler achterhalen over tijd. Als een speler meer heeft gelopen op een hogere snelheid, dan is de belasting hoger.” Volgens Wilmes is de relatie tussen deze informatie en blessures alleen niet altijd even duidelijk. Kunnen we niet veel beter direct aan de benen meten, vroeg hij zich af.
“Een spier gaat pas kapot als de kracht of rek op de spier te groot is. Dat kunnen we helaas nog niet meten met de huidige apparatuur, maar met inertial measurements units kun je in de buurt komen. Dat zijn kleine kastjes die je aan lichaamsdelen kunt plakken, waarmee je de beweging van lichaamsdelen kunt meten. Zo kun je indirect ook iets zeggen over de spieren.”
Hamstrings gaan snel stuk
Met zijn zelfontwikkelde slidingbroek onderzocht Wilmes hoe hamstringblessures ontstaan, volgens de promovendus de meest voorkomende voetbalblessure. “De hamstrings zijn een spiergroep aan de achterkant van je bovenbeen die van je knie tot je heup loopt. De meeste hamstringblessures ontstaan bij het sprinten, waarbij het been naar voren zwaait en de hamstring het been moet afremmen. Wanneer die rek op de hamstrings te groot wordt, dan kan er schade ontstaan en dus een blessure. We weten dat hamstringblessures vaker voorkomen aan het eind van de eerste en de tweede helft. Vermoeidheid speelt dus waarschijnlijk een belangrijke rol.”
‘Je moet de spier als een elastiek zien’
Elastiek onder spanning
Om die reden onderzocht Wilmes het effect van vermoeidheid op de techniek van het sprinten. Hij bekeek of het been van een voetballer verder door zwaait bij vermoeidheid. “Hiervoor simuleerden we een voetbalwedstrijd van 90 minuten, waarbij we de sporters elk kwartier een krachttest en sprinttest lieten doen. We ontdekten dat de maximale kracht over tijd afneemt, wat geassocieerd is met een langere maximale spierlengte tijdens een sprint.” En dat laatste – meer rek op de spier – kan tot blessures leiden, vertelt Wilmes. “Je moet de spier als een elastiek zien: hoe verder je die uitrekt, hoe groter de kans dat die kapot springt.”
Potentie van nieuwe slidingbroek
Volgens Wilmes laat zijn onderzoek de potentie van de nieuwe slidingbroek zien, die ook in hockey succesvol getest is. “We hebben nieuw inzicht gekregen in het mechanisme achter hamstringblessures bij voetballers. Maar is meer onderzoek nodig om blessures daadwerkelijk te kunnen voorkomen. Ik hoop in ieder geval dat mijn promotie eraan bijdraagt dat we de weegschaal tussen belasting en herstel beter in balans kunnen houden.”
Erik Wilmes promoveerde op 22 mei op zijn proefschrift Monitoring in Football and Field Hockey