Vanaf 2026 mogen de Utrechtse bacheloropleidingen Duits, Frans, Italiaans, Keltisch, religiewetenschappen en Islam & Arabisch geen nieuwe studenten meer toelaten. De faculteit geesteswetenschappen komt dit jaar 7 miljoen euro tekort. Bij ongewijzigd beleid zou dat bedrag volgens decaan Thomas Vaessens oplopen tot 13 miljoen in 2027.
De financiële situatie van zijn faculteit is al jaren instabiel, staat in een persbericht van de universiteit, “omdat wij een opleidingenpalet in de lucht houden dat in de loop van de tijd onbetaalbaar is geworden”. Opleidingen met een instroom van minder dan 25 studenten zullen niet langer in de lucht worden gehouden. De landelijk unieke studie Keltisch trok dit jaar maar twee studenten, Frans zestien. De overige vier zitten daar tussenin. Gedwongen ontslagen worden niet uitgesloten.
Transitieplan
Samen met het universiteitsbestuur heeft de decaan een ‘transitieplan’ geschreven voor een nieuwe interdisciplinaire opzet voor het bacheloronderwijs binnen geesteswetenschappen. “Zo wordt kennis uit deze vakgebieden toegankelijk gemaakt voor een grotere groep studenten en blijft onderzoek en expertise voor de samenleving beschikbaar.”
Het plan is afgelopen vrijdag vertrouwelijk besproken in de faculteitsraad en maandag gedeeld met alle studenten en medewerkers. Die zijn flink geschrokken, meldt nieuwsplatform DUB. Coördinator Eric Ottenheijm van religiewetenschappen vindt het onbegrijpelijk dat de zes opleidingen zelf niet zijn betrokken bij het opstellen van het plan. Volgens hem is het volstrekt onduidelijk hoe de gewenste verbinding van de zes opleidingen met andere disciplines er uit gaat zien.
Ontluisterend
Birgit Meyer, hoogleraar religiewetenschappen, Akademiehoogleraar en winnaar van de Spinozapremie, noemt het in een opiniestuk op DUB “alarmerend” dat het transitieplan in een politiek hectische tijd wordt gelanceerd. “Zijn bestuurders zich ervan bewust dat ze meewerken aan – inderdaad – de kaalslag van de geesteswetenschappen?”
Ze vindt het “een ontluisterende gewaarwording dat we, na net te zijn ingelicht, al een tijdslijn worden ingesleurd waarvan we niet meer mogen afwijken”, en ze mist de precieze financiële onderbouwing van het plan. Ze hoopt dat de medezeggenschap er een stokje voor zal steken. Daarna kan er wat haar betreft gezamenlijk naar oplossingen worden gezocht.
Leiden en Groningen
Ook de Leidse faculteit geesteswetenschappen gaat flink op de schop, bleek twee weken geleden uit plannen van het faculteitsbestuur die Mare openbaarde. Het bestuur wil de bachelorstudies African Studies en Latin American Studies opheffen en de opleidingen Chinees, Japans, Koreaans en Zuid- en Zuidoost-Aziëstudies laten opgaan in een nieuwe bachelor Aziëstudies. Frans, Duits en Italiaans gaan fuseren tot de bachelor Europese talen en culturen.
De Rijksuniversiteit Groningen besloot al jaren geleden om haar Europese talenopleidingen samen te voegen tot één brede bachelor. Faculteitsdecaan geesteswetenschappen Thony Visser erkent in Mare dat er iets minder taalonderwijs wordt gegeven dan bij zelfstandige talenopleidingen. Toch is het taalniveau van de studenten volgens haar goed genoeg om hen toe te laten tot een master of lerarenopleiding.
Aangezien men vanuit de bestuurslagen kennelijk zo graag z.s.m. met de heggenschaar wil beginnen snoeien, doe dan gewoon zo (ja, excuus, cynisch): snij wat van die heel grote opleidingen waar ze toch al veelvuldig grootschalige hoorcolleges met multiplechoicetoetsen geven weg en breng die bij hogescholen onder, en focus aan de universiteiten op de (al dan niet kleinschalige,) harde alfa- en betastudies. (dixit Jorrit Kelder op Twitter: “Juist deze kleine, ‘nutteloze’, studies representeren de wetenschap —kennis vergaren & zelf nadenken […], niet slechts leren voor een baan, of wat gewenst is.”[1])
[1] x . com / Jorrit_Kelder / status / 1851720160295457125 /
Onze samenleving schreeuwt om goed opgeleide mensen die de grote en complexe vraagstukken van onze tijd kunnen aanpakken. Toch kondigt het kabinet-Schoof bezuinigingen van een miljard euro per jaar aan op het hoger onderwijs en de wetenschap: de grootste bezuiniging van de afgelopen decennia.
De voorgestelde bezuinigingen zullen een grote impact hebben op het hoger onderwijs en Nederland zal daar de negatieve effecten van ondervinden. Noodzakelijke vakgebieden en banen zullen verdwijnen.
Hoger onderwijs raakt ons allemaal. De studenten van nu vormen de toekomst, dus een bezuiniging op het onderwijs is een bezuiniging op ons allemaal.
Het zou enorm helpen als we een zo’n groot mogelijk signaal kunnen afgeven, van iedereen die onderwijs en onderzoek een warm hart toedraagt, dat deze bezuinigingen geen doorgang mogen vinden. Wat nu verdwijnt, komt niet meer terug! Als je iets wilt doen, kun je dinderdag 14 november demonstreren in Utrecht, of de petitie bij De Goede Zaak tekenen. (URL’s mogen hier niet, dus even zoeken met Google!)