We moeten wetenschappers op een andere manier gaan erkennen en waarderen, zeggen onderzoeksfinanciers van over de hele wereld. Ze hebben woensdag een gezamenlijk statement ondertekend.
Veel landen hebben een onderzoeksfinancier zoals NWO in Nederland, die geld verdeelt over wetenschappers die een aanvraag doen. Maar er is niet genoeg voor iedereen. Hoe bepalen deze organisaties wie ze steunen en wie niet? Daar moeten we op een nieuwe manier naar kijken, stellen 65 onderzoeksfinanciers uit de hele wereld.
In Nederland zijn veel voorstanders van het nieuwe Erkennen & Waarderen. Bij het verdelen van onderzoeksgeld zou het niet alleen om de aantallen publicaties en citaties moeten gaan, maar bijvoorbeeld ook om team science en inclusiviteit.
Kritiek
Daar klinkt weleens kritiek op, met name uit de hoek van de bètawetenschappen: zal de kwaliteit van het onderzoek niet dalen, als financiers op bijzaken gaan letten en niet gewoon de beste onderzoekers geld geven? Oud-KNAW-president Hans Clevers bijvoorbeeld voorziet “desastreuze gevolgen”.
Dat Nederland vooroploopt in deze trend, vinden critici extra riskant. Straks heb je onderzoekers die in Nederland waardering krijgen, maar niet in het buitenland. Dan wordt Nederland ook minder aantrekkelijk voor internationaal talent.
Voorstanders
Maar de voorstanders zien er geen bezwaren in. Ook in andere landen willen onderzoekers de beoordeling van wetenschap op de schop nemen, is het antwoord. Vorig jaar hebben allerlei kennisorganisaties in Europa afgesproken om onderzoeksbeoordelingen te verbeteren.
Woensdag hebben onderzoeksfinanciers dat dus ook gedaan tijdens hun jaarlijkse bijeenkomst, die dit jaar in Nederland plaatsvindt. In hun gezamenlijke statement staat dat onderzoek moet worden beoordeeld “aan de hand van brede en holistische manieren van erkennen en waarderen”. Ze willen wetenschappelijk onderzoek vooral ‘kwalitatief’ beoordelen, waarbij harde cijfers (zoals citatiescores) ter ondersteuning dienen.
Bovendien zou verantwoord onderzoek oog moeten hebben voor het streven naar gelijkheid, diversiteit en inclusie in de wetenschap, zodat het ‘ecosysteem’ van de wetenschap inclusief en toegankelijk is voor iedereen die eraan bij wil dragen.
Het statement is ondertekend door de voorzitters van circa 65 deelnemende onderzoeksfinanciers uit ook de belangrijkste kennislanden.