In het debat over de Rijksbegroting, dat vandaag wordt voortgezet, noemde Rob Jetten (D66) de petitie tegen de langstudeerboete, waar 131 duizend handtekeningen onder staan. Hij snapt de ondertekenaars wel.
“Met name studenten die stapelen – die dus van mbo, hbo naar de universiteit gaan – worden door die langstudeerboete ontmoedigd om door te studeren”, meent Jetten. “Denkt NSC niet dat er al voldoende financiële prikkels zijn om in een fatsoenlijk tempo je studie af te ronden?”
Nicolien van Vroonhoven, die haar partijleider Pieter Omtzigt vervangt, erkende dat studenten bijvoorbeeld ook te kampen hebben met de krappe woningmarkt. “De dure kamerhuur is een van de redenen waardoor zij vaak in de problemen komen.”
Prikkel
Toch blijft ze de langstudeerboete verdedigen, die ze geen boete wil noemen. “Het moet een prikkel zijn om niet al te lang te blijven studeren en om de studie binnen afzienbare tijd af te ronden. Te lang blijven hangen op school of de universiteit is niet goed voor de student, niet voor de universiteit en al helemaal niet voor de samenleving.”
Overigens geldt de langstudeerboete straks ook in het hbo. Studenten die meer dan een jaar uitlopen in hun opleiding moeten drieduizend euro extra collegegeld betalen. Het gaat bijvoorbeeld om vijfdejaars bachelorstudenten aan de universiteit en zesdejaars in het hbo. De boete geldt ook voor masterstudenten die meer dan een jaar uitlopen.
Van Vroonhoven snapt dat er goede redenen kunnen zijn waarom studenten er langer over doen. “Dat is bijvoorbeeld een bestuursjaar, maar er kunnen ook persoonlijke omstandigheden zijn waardoor je het niet kunt afronden binnen de tijd die daarvoor staat. Dan moeten er ook uitzonderingen mogelijk zijn.”
Geconfronteerd
Jetten vond het antwoord niet voldoende. “Het zijn precies de persoonlijke situaties die maken dat je niet altijd binnen de gestelde tijd kan afstuderen”, zei hij. “Inderdaad is dat het bestuursjaar, of misschien mantelzorg moeten verlenen, of toch na één jaar denken: deze studie past niet bij mij en ik ga wat anders doen om echt een leuke, uitdagende opleiding te kunnen volgen. Die studenten zien zich nu toch echt geconfronteerd met de langstudeerboete.”
De boete werkt volgens Jetten met name afschrikwekkend voor “studenten uit gezinnen met een kleinere portemonnee, waar niet de ouders de studentenkamer kunnen betalen of het collegegeld kunnen spekken maar waar de student er echt zelf voor moet opdraaien”.
Bovendien zag Jetten de studentenkamers voorlopig niet goedkoper worden met dit kabinet. “Er zijn mooie woorden over studentenhuisvesting, maar er is geen prioriteit voor studentenhuisvesting in de woonagenda van het kabinet.”
Bezuinigingen
De langstudeerboete moet meer dan 280 miljoen euro per jaar opleveren, maar dat is lang niet de enige bezuiniging op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek. Alles bij elkaar gaat het om bijna een miljard.
GroenLinks-PvdA heeft een amendement ingediend om deze bezuinigingen ongedaan te maken. Het is meer een statement dan een echt voorstel, want het is nu al duidelijk dat de regeringspartijen dit amendement zullen blokkeren.
Migratie als puberteit
In het debat was migratie uiteraard een groot thema, dus ook internationale studenten kwamen af en toe aan bod. Jimmy Dijk (SP) viel Geert Wilders op dit punt aan, die volgens hem de onderliggende oorzaken van migratie niet aanpakt. Dijk: “Kennismigranten worden zo ongeveer hierheen gesommeerd met belastingkortingen, úw belastingkortingen. Internationale studenten worden hierheen gesleept voor het verdienmodel van onderwijsinstellingen. Daar gaat u allemaal mee akkoord.”
Maar ook op dit punt was het vooral NSC dat in de problemen kwam. Deze keer was het Laurens Dassen (Volt) die Van Vroonhoven klemzette. NSC vindt studie- en arbeidsmigratie immers een groter probleem dan asielmigratie. Waarom overweegt het kabinet dan een asielcrisis uit te roepen? Dassen: “Als u dus zegt dat arbeidsmigratie of studiemigratie het belangrijkste is, dan zou deze staatsnoodwet daarover moeten gaan, en niet over asielmigratie.”
Daar had ze geen antwoord op en Dassen drukte door. “Wanneer zou deze crisis dan voorbij zijn voor NSC, voor mevrouw Van Vroonhoven? Wanneer kan het dan stoppen?”
Van Vroonhoven: “Pff… Dat is een lastige vraag. Nu formuleren wanneer het voorbij is, is net zoiets als vragen wanneer de puberteit voorbij is. Wanneer is het klaar? Van tevoren weet je niet precies wanneer het afgelopen is.”
1) “Het moet een prikkel zijn om niet al te lang te blijven studeren.”
2) “De langstudeerboete moet meer dan 280 miljoen euro per jaar opleveren.”
Welke “moet” zou hier de hoogste prioriteit hebben? Als je bij voorbaat al aanneemt dat x studenten y geld op zullen (moeten!) leveren volgens deze regeling valt er ws. niet veel te prikkelen.